لوامع صاحبقرانی جلد 1

هر چند بيشتر بدهم خوشحال‏تر مى‏شوم چون رضاى الهى در اين است، يا آن چه سبب سرور من است مال بسيار است يعنى ثواب بسيار.

و بنا بر نسخه و ما يسوءنى يعنى آزرده نمى‏سازد مرا مال بسيار چون مى‏دانم كه رضاى او در آنست، يا اسراف نمى‏دانم كه سبب غم من شود. و بنا بر نسخه و ما يشترى يعنى آن چه به آن مى‏خرند مال بسيار است چرا كسى مضايقه نمايد يكى را مى‏دهند و غير متناهى مى‏گيرند در دنيا و عقبى، يا مال بسيار مى‏بايد داد كه رضاى الهى را حاصل كنند و اللَّه يعلم.

و علما خلاف كرده‏اند بعضى گفته‏اند كه اين حديث دلالت بر جواز خريدن مى‏كند نه بر وجوب، و بر تقديرى كه دلالت كند بر مثل حضرتى كه دنيا و ما فيها از او بود سهلست پس اگر كسى ضرر بحال او نرسد واجبست او را خريدن، و اگر كسى همين زر را داشته باشد و مايه تجارت او باشد و اگر بخرد محتاج شود بر او واجب نيست به عمومات:

وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ (1) يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ (2) يعنى حق سبحانه و تعالى كار دين را بر شما تنگ نكرده است، و حق سبحانه و تعالى آسانى شما را مى‏خواهد و دشوارى شما را نمى‏خواهد و امثال اين از آيات و اخبار كه بعضى گذشت و اين قول خالى از قوت نيست و محتملست كه اگر صاحب توكل باشد بايدش خريد و الا فلا و اللَّه تعالى يعلم.

و بر اين قياس كرده‏اند كه هر گاه دلو و رسن يافت نشود و آن را نيز به بهاى بسيار فروشند بايد خريد، و هم چنين اگر بعوض رسن منديلهاى نفيس ده تومانى فروشند يا داشته باشند و اگر ريسمان آب چاه كند از ماليت بيفتد اگر ضرر بحال او نرسد مى‏بايد خريدن، يا ريسمان كردن، اما اگر ظالمى بر سر آب‏

(1).آيه 77- سورة الحج

(2). آيه 181- سورة البقرة.