لوامع صاحبقرانی جلد 1

امير المؤمنين (صلوات الله عليه) اين بود كه هر گاه او را دو طاعت پيش مى‏آمد آن طاعتى را اختيار مى‏كردند كه احوط بود و دشوارتر بود بر بدن آن حضرت.

و آن چه از اهل البيت (صلوات الله عليهم) وارد شده است كه وضو دو مرتبه است از براى كسى وارده شده است كه يك مرتبه او را كافى نباشد و زياده خواهد دو مرتبه از جهت او فرموده‏اند پس حضرت فرمود كه هر كه زياده بر دو مرتبه كند مثاب نيست از اين جهت گفتند كه دو مرتبه نهايت مراتبى است كه در وضو توان كرد و هر كه از آن تجاوز نمايد آثم است و وضوى او صحيح نخواهد، بود و مثل كسى خواهد بود كه نماز ظهر را پنج ركعت بكند و اگر حضرات تجويز دو مرتبه نمى‏كردند آن نيز در مرتبه سه مرتبه مى‏بود.

پس ظاهر شد كه آن چه كلينى ذكر كرده است بهتر از افراط شيخ است كه دو مرتبه را سنت مى‏داند و بهتر از تفريط صدوق است كه اين همه تكلف مى‏كند و بنا بر طريقى كه دو مرتبه را دو غرفه بگيريم و يك مرتبه را يك غسله هيچ تكلف نمى‏ماند پس اگر دو مرتبه آب بريزد و بعد از آن بشويد كه يك شستن بفعل آيد بهتر است، و اگر پيشتر از آب ريختن دستى تر بر عضو وضو بمالد خشكى و چربى آن زايل شود يك مرتبه بس است و مدار اين بنده بر اين بوده است از طفوليت تا بحال و بخاطر ندارم كه محتاج بدو مرتبه باشم و اگر كسى نتواند كه چنين كند دو مرتبه آب بريزد و بعد از آن بشويد كه آب را به همه آن عضو بعنوان جريان برساند.

(يؤكّد ما ذكرته و معناه انّ تجديده بعد التّجديد لا اجر له)(1)

يعنى خبر سابق مؤيد اين است كه مراد تجديد است و معنى آن چنين مى‏شود كه تجديد بعد از تجديد اجر ندارد اگر از اين معنى كه درآورده است صدوق اين حكم را كرده است هم آن معنى در نمى‏آيد چنانكه گذشت و هم اين حكم صورت ندارد از جهة آن كه احاديث تجديد عام است اگر صد مرتبه تجديد كند