لوامع صاحبقرانی جلد 1

بعضى را كه مسح به آب جديد بكشند و ظاهرا از اين جهة بوده است كه تقيه كنند تا آن كه از سنيان به ايشان آزارى نرسد چنانكه على بن يقطين و داود بن زربي را امر فرمودند كه بنحو سنيان وضو بسازيد سه مرتبه اعضاى وضو را بشوييد و مسح به آب جديد بكشيد و پاها را بشوييد و به سبب اين از كشتن خلاص شدند.

و حكايت ايشان طولى دارد مجملا مى‏توان گفت كه اينها از ضروريات دين شيعه است و هميشه ميان شيعيان و سنيان بر سر اين مسائل مباحثات عظيم واقع مى‏شد و دغدغه در اين نيست كه در حالت اختيار مسح به آب جديد جايز نيست و در تقيه واجبست، و اگر هوا گرم باشد و آب كم باشد تجويز كرده‏اند مسح به آب جديد را و چنين فرضى بسيار نادر است.

در سرطان و اسد در مكه معظمه، و ما بين الحرمين، و در مدينه مشرفه بوديم و جائى بگرمى آنجاها نمى‏باشد چنانكه از جمعى كثير شنيده‏ام و كمى آب نيز با آن جمع مى‏شد گاهگاهى و هر گز چنين نشد كه مقدار آب مسح بر دست نماند و اگر اين فرض نادر واقع شود به آب جديد مسح بكشد و احتياطا تيممى نيز به آن وضو ضم كند.

(و لا تردّ الشّعر فى غسل اليدين و لا فى مسح الرّأس و القدمين)(1)

و برمگردان مو را در شستن به آن كه آب را از پائين به بالا برى. و ظاهرا غرض اين است كه ابتدا از مرفق مى‏بايد كرد. چنانكه در حديث موثق كالصحيح از زراره و بكير منقولست كه هر دو سؤال كردند از حضرت امام محمد باقر (صلوات الله عليه) از كيفيت وضوء رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) پس چون حضرت به شستن دستها رسيدند دست راست را از مرفق تا سر انگشتان شستند و آب را به مرفق بر نگردانيدند يعنى سر بالا نشستند مانند سنيان و هم چنين دست چپ را تا آخر حديث.