لوامع صاحبقرانی جلد 1

مى‏كنند قابل فيوض الهى مى‏شوند.

و احاديث صحيحه در وضو گذشت كه هر كه در وضو بسم اللَّه مى‏گويد چنانست كه غسل كرده است و تفسيرش گذشت، و در همه جا اين قسم تأويل مى‏توان كرد اما منافات با ظاهر ندارد و ظاهرش وجوب لنفسه است و اللَّه تعالى يعلم.

و قريب باين علت از حضرت امام رضا (صلوات الله عليه) بطريق كالصحيح منقولست كه فضل بن شاذان از آن حضرت روايت كرده است در فرق ميان وضو و غسل با عللى كه بعد از اين مذكور مى‏شود، و عمده علتها بندگى و تعبد است كه مى‏بايد آن منظور بندگان الهى باشد و اينها بمنزله نكاتست، و بسا باشد كه در هر حكمى علتهاى بسيار باشد و عقول همه كس به آن نتواند رسيد و در خور عقول ضعيفه اين علتها فرموده باشد و اكثر اوقات چنين است لهذا بحسب اختلاف عقول مختلف مى‏فرمايند و در واقع همه حق است و همه علت است و اللَّه تعالى يعلم.

(و كتب الرّضا (صلوات الله عليه) إلى محمّد بن سنان فيما كتب (1) من جواب مسائله علة غسل الجنابة النّظافة لتطهير الانسان ممّا اصابه من اذاه و تطهير ساير جسده لأنّ الجنابة خارجة من كلّ جسده فلذلك وجب عليه تطهير جسده كلّه و علّة التّخفيف فى البول و الغائط انّه اكثر و ادوم من الجنابة فرضى فيه بالوضوء لكثرته و مشقّته و مجيئه بغير ارادة منه و لا شهوة، و الجنابة لا تكون الّا بالاستلذاذ منهم و الاكراه لأنفسهم)(1)

و آن حضرت (صلوات الله عليه) نوشتند در جواب سؤالاتى كه محمد بن سنان از آن حضرت كرده بود از آن جمله سؤال كرده بود از علت وجوب غسل‏

(1). كتب اليه. خ ل.