لوامع صاحبقرانی جلد 1

و دو كف بر دوش چپ بعد از آن آب را بر همه جا از طرفين جارى سازد و هيچ شك نيست كه ترتيب احوط است حتى در عورتين به آن كه نصف را با جانب راست بشويد و نصف را با جانب چپ.

(و خلّل اذنيك بإصبعيك و كلّما اصابه الماء فقد طهر فانظر ان لا تبقى شعرة من رأسك و لحيتك الّا و تدخل الماء تحتها و من ترك شعرة من الجنابة لم يغسلها متعمّدا فهو فى النّار)(1)

و تخليل كن گوشهاى خود را بسر انگشتان خود يعنى آن چه از گوشها پيداست واجبست شستن آن حتى پيچشهاى گوشها را چنان كند كه آب به آن جا برسد و چون سه كف بر سر ريخته است البته آب به گوش رفته است و انگشتان آن آب را به همه جا مى‏رساند بعنوان جريان و هم چنين پيچ ناف و كف پا اگر در ميان گل باشد يا در ميان آب چنانكه گذشت و هر چه را آب مى‏رسد پاك مى‏شود يعنى بعنوان جريان.

چنانكه اين معنى در عبارات احاديث صحيحه چنين واقع است‏

فما جرى عليه الماء فقد طهّره‏

يعنى هر چه را آب بعنوان جريان به او مى‏رسد پاك مى‏كند و غرض ابن بابويه در اينجا معنى ديگر است و آن مبالغه است در رسانيدن آب بجميع اجزاى بدن به قرينه آن كه گفته است كه ملاحظه تمام بكن كه نگذارى يك مو از سر و ريشت مگر آن كه آب به زير آن مو برسانى و هر كه مقدار سر مويى را از بدن بواسطه غسل جنابت عمدا نشويد آن شخص در آتش جهنم خواهد رفت.

و همين عبارت در حديث صحيح از حضرت امام جعفر صادق (صلوات الله عليه) منقولست و مراد از شعره مقدار آنست از بدن چنانكه اكثر علما گفته‏اند و نقل اجماع كرده‏اند بر آن كه شستن بدن واجبست و شستن مو واجب نيست و ظاهر اين حديث وجوبست و احوط آنست كه مو را نيز بشويد.

و ممكن است كه اعتقاد ابن بابويه اين باشد كه رسيدن آب كافى است‏