لوامع صاحبقرانی جلد 1

الصّلاة لذلك)(1)

و در آن كه حايض قضاى روزه مى‏كند و قضاى نماز نمى‏كند دو علت است يكى آن كه مردمان بدانند كه سنت حضرت سيد المرسلين را كسى قياس نمى‏تواند كرد و ديگر آن كه چون روزه در سالى يك ماه واجبست پس اشكالى ندارد كه زنان در سال شش هفت روز را قضاء كنند و نماز در هر شبانه رور واجب است پس سه چهار ماه در سالى قضا كردن در نهايت صعوبت بود بنا بر اين حق سبحانه و تعالى قضاى روزه را واجب گردانيد و قضاى نماز را واجب نگردانيد.

بدان كه كلينى روايت كرده است از حسن بن راشد كه گفت عرض نمودم بر حضرت امام جعفر صادق (صلوات الله عليه) كه حايض نماز را قضا مى‏كند حضرت فرمودند كه نه، گفتم روزه را قضا مى‏كند، فرمودند كه بلى، گفتم چرا چنين مقرر شده است حضرت فرمودند كه اول كسى كه قياس كرد شيطان بود.

پس ظاهرش آن است كه چون راوى از علت حكم پرسيد حضرت فرمودند كه راه اين باز مكنيد كه علت احكام را پرسيد كه عاقبت منجر به قياس مى‏شود و قياس كار شيطان است نه آن كه حق سبحانه و تعالى از اين جهت قرار داده است كه قياس نكنند و علت ثانى را ابو بصير از حضرت پرسيد و حضرت جواب به قلت و كثرت دادند.

و ظاهرا چون در طبع حسن بن راشد ميل به قياس بود حضرت او را جواب نفرمودند و چون خاطر از ابو بصير جمع بود علت فرمودند.

و ممكن است كه حديثى ديگر به صدوق رسيده باشد اگر چه بعيد است و بر تقديرى كه در حديث باشد جمع ميان اين دو علت كه بحسب ظاهر با هم منافات دارد چنين مى‏بايد كرد كه آدمى عاجز است از رسيدن به علل احكام الهى بسيار باشد كه او چنين فهمد كه چيزى علت است و در واقع غير آن علت باشد.

چنانكه در احاديث بسيار واقع است كه حضرت صادق صلوات اللَّه عليه‏