قاموس قرآن جلد 5

بنو ابيه الادنون او قبيلته». وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ شعراء: 214.

بايد دانست كه پدران و فرزندان و برادران داخل در عشيره نيستند بقرينه قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشِيرَتُكُمْ ...

توبه: 24. مگر آنكه گفته شود عَشِيرَتُكُمْ ذكر عامّ بعد از خاص است.

(معشر): جماعت.ا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ‏

انعام.

130. اين لفظ سه بار در قرآن بكار رفته و همه درباره جنّ و انس است:

انعام آيه 128 و 130- رحمن: 33.

(مِعْشارِ) (بكسر ميم): يك دهم (10/ 1) وَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ سباء: 45. يعنى گذشتگان انبياء را تكذيب كردند (و هلاك شدند) و اينان كه تكذيب ميكنند بيك دهم آنچه بگذشتگان داده‏ايم نرسيده‏اند (آنها با آنهمه قدرت كه از بين رفتند اينها كه در قدرت از آنها كمتراند حتما هلاك خواهند شد) در اقرب الموارد گويد: بقولى معشار يك هزارم است كه گفته‏اند معشار يكدهم عشير و عشير يكدهم يكدهم است. (1000/ 1).

ولى مراد از آن در قرآن ظاهرا ده يك است. اين لفظ فقط يكبار در قرآن آمده است.

(عِشار) وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ. وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ تكوير: 3 و 4. اهل لغت گفته‏اند: عشراء ناقه‏ايست كه در دهمين يا هشتمين ماه حاملگى است و يا مطلق شتر آبستن است. و عِشار (بكسر اول) جمع عشراء است و چون آيه درباره قيامت است گفته‏اند:

يعنى آنگاه كه شتران آبستن (مورد علاقه عرب) رها كرده شوند.

ولى بنظر من مراد از عشار مطلق حامله است، نه شتران و مراد از عُطِّلَتْ خالى بودن است. در كتاب معاد از نظر قرآن و علم ص 37 چنين نوشته‏ام:

ابن اثير در نهايه گويد: عشراء شترى را گويند كه ده ماه از حاملگى آن گذشته باشد. سپس اين كلمه عموميت