شده بود و اين صفات در ديوار چين يافته نيست.
2- ابو الكلام آزاد دانشمند والا مقام و مسلمان هندى در باره ذو القرنين كتاب مستقلى نگاشته و او را كوروش كبير پادشاه هخامنشى دانسته است اينك بطور اختصار بآن اشاره ميشود:
حمله كوروش و فتح ليديا
كوروش پس از آنكه بر تخت نشست با پادشاه ليدى كه كرزوس نام بود رو برو گرديد مورّخين يونان عموما عقيده دارند كه براى اول بار كرزوس دست بدشمنى زد و كوروش را مجبور به توسّل بشمشير نمود كوروش در اين جنگ پيروز شد، ليدى در آسياى صغير موسوم بآناطولى (تركيه امروز) قرار داشت، حكومت ليدى دست نشانده يونان بود، كوروش با مغلوبين طورى با بزرگوارى رفتار نمود كه مردم احساس نميكردند كه آتش جنگى بخانه آنها كشيده شده است. بنظر ابو الكلام اين سفر كه كوروش بغرب ايران كرده همان است كه در آيات فَأَتْبَعَ سَبَباً. حَتَّى إِذا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَها تَغْرُبُ فِي عَيْنٍ حَمِئَةٍ ...
نقل شده است آيات 85 كهف تا 88 و رجوع شود به «حماء».
حمله بمشرق
حمله دوم كوروش متوجه مشرق شد قبائل وحشى و عقب مانده «كيد روسيا» و «باكتريا» كه در نواحى مشرق سكونت داشتند سر بشورش برداشته بودند كوروش براى خواباندن فتنه بآنجا لشكر كشيد مراد از سرزمين كيدروسيا مكران و بلوچستان فعلى و «باكتريا» همان بلخ است و آيات ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً. حَتَّى إِذا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَها تَطْلُعُ عَلى قَوْمٍ لَمْ نَجْعَلْ لَهُمْ مِنْ دُونِها سِتْراً ... راجع باين مسافرت و حمله است.
حمله بشمال
حمله سوم كوروش بطرف شمال