غُرْفَةً را بفتح اول و ضمّ آن خواندهاند ولى بضمّ اول مشهور است در صورت اول مفعول مطلق است و در صورت دوم مفعول به اغْتَرَفَ. و بمعنى مغروف است يعنى: هر كه از آن نهر نخورد او از من است مگر آنكه كسى مقدارى با دست خود اخذ و تناول كند إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ استثنا است از فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ در صدر آيه.
ناگفته نماند: آيه شريفه چنين است فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ بموجب اين آيه لشكريان طالوت بسه قسمت منقسم ميشدند اول كسانيكه از او نبودند و آنها نوشندگان از نهراند و آنانكه از او بودند كه مطلقا از نهر نخوردند ولى آنانكه اغتراف كردند حالشان معلوم نيست زيرا از نوشندگان خارج شده و به نخوردگان نپيوستهاند و اگر جمله وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي نبود اغتراف كنندگان بموجب استثناء از او بودند و ظاهرا همانها بودند كه گفتند لا طاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ و نخوردگان گفتند: كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ.
أُوْلئِكَ يُجْزَوْنَ (الْغُرْفَةَ) بِما صَبَرُوا فرقان: 75. طبرسى رحمه اللّه غرفه را درجه رفيعه معنى كرده و فرمايد آن در اصل بنائى است بالاى بنائى و بقولى غرفه عاليترين و نيكو- ترين منازل بهشت است چنانكه در دنيا عاليترين مساكن است. اهل لغت غرفه را بناى عالى و مرتفع گفتهاند جمع آن در قرآن غرفات بضم اول و دوم و غرف (بر وزن صرد) آمده است. لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً عنكبوت: 58. حتما حتما غرفههائى از بهشت برايشان مهيّا ميكنيم. وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ سباء: 37. اللهم اجعلنا منهم بمحمد و آله صلواتك عليهم اجمعين.
غَرَق
(بر وزن فرس) فرو رفتن در آب و نعمت (مفردات) حَتَّى إِذا