قِرد - قاموس قرآن جلد 5

برخاسته مثل دمل، و بقولى بفتح اول زخم و بضمّ آن درد زخم است.

طبرسى از ابو على و ابو حسن هر دو را مصدر نقل كرده، المنار از ابن جرير نقل كرده كه قرح بفتح اول شامل قتل و جرح است إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَ تِلْكَ الْأَيَّامُ نُداوِلُها بَيْنَ النَّاسِ ... آل عمران: 140.

آيه در باره جنگ احد است كه عدّه‏اى از مسلمانان كشته و عدّه‏اى زخمى شدند. يعنى: اگر بشما زخمى رسيد و در «احد» شكستى ديديد، نظير آن بمشركين در «بدر» رسيد و اين روزها را ميان مردم ميگردانيم و شكست و فتح هر دوره نصيب قومى ميشود.

الميزان گويد: در اين تعبير مسلمانان همه يك جسد فرض شده‏اند و گوئى زخم بيك بدن وارد شده است و در واقع عبارت بود از قتل عدّه‏اى و جرح عدّه‏اى ديگر و فوت پيروزى از آنها ... نگارنده: احتمال قوى ميدهم كه اصابت قرح كنايه از شكست است چنانكه با مقايسه بشكست مشركين در «بدر» روشنتر ميشود «قرح» را در آيه بفتح قاف و كسر آن خوانده‏اند.

الَّذِينَ اسْتَجابُوا لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ ... آل عمران:

172. آيه در باره تعقيب مسلمين است كه بعد از ماجراى «احد» مشركين خواستند بمدينه برگردند ولى مسلمين آنها را تعقيب كردند احتمال فوق در اين آيه نيز جارى است، اين لفظ فقط سه بار در قرآن آمده است.

قِرد

(بر وزن جسر) بوزينه، جمع آن در قرآن مجيد قردة (بر وزن عنبه) آمده است.

قصّه «قردة» سه بار در قرآن ياد شده هر سه در باره يهود و هر سه در خصوص اصحاب سبت است، دو محل در اصحاب سبت بودن صريح ميباشد و با قرينه ميفهميم كه سومى هم راجع بآنهاست [اينك هر سه آيه را ذكر و بررسى ميكنيم:]