قرطاس - قاموس قرآن جلد 5

گويند كه شخص جزئى از مال خود را قطع كرده بديگرى ميدهد بنيّت اينكه خود مال يا بدل آنرا بعدا بدهند.

(اقراض) بمعنى قرض دادن است إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ... تغابن: 17. ماده اقراض در قرآن همه جا در باره قرض دادن بخدا آمده و همه با وصف «حَسَناً» مقيّد شده است انفاق در راه خدا قرض دادن بخدا خوانده شده كه آن از طرف خدا برگردانده خواهد شد و اشاره بحتمى بودن مزد آن است.

قيد «حسن» ظاهرا مفيد آن است كه انفاق از مال پاك و با نيّت پاك و با قصد قربت باشد و بعدا پشيمان نگردد و با منّت و اذيّت بعدى توأم نباشد بنظرم جمله لا يُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً- ... يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِيتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ بقره: 262 و 265. بيان «حسن» است.

ميشود گفت همه اعمال نيك اعمّ از بدنى و مالى قرض الحسن‏اند كه آنها بخدا تحويل ميشوند و خدا در مقابل پاداش خواهد داد آيه أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ ... مزمّل: 20.

دليل آن است و گرنه ايتاء زكوة داخل در قرض الحسن ميباشد.

در قرآن مجيد قرض بمعنى «وام» متداول بكار نرفته بلكه همه در عمل نيك و يك جا در معنى تجاوز استعمال شده كه در اول ذكر شد.

قرطاس

صحيفه. چيزيكه در آن مينويسند از هر چه باشد در مفردات گفته: «القرطاس: ما يكتب فيه» در اقرب آمده: «الصّحيفة الّتى يكتب فيها».

وَ لَوْ نَزَّلْنا عَلَيْكَ كِتاباً فِي قِرْطاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ انعام: 7. اگر كتابى در صحيفه و جزوه بتو نازل ميكرديم و با دست آنرا لمس ميكردند كافران ميگفتند اين سحر آشكار است.