قتر - قاموس قرآن جلد 5

بايد رو بكعبه كند صدوق رحمه اللّه در فقيه از امام صادق عليه السّلام نقل كرده:

خداى تعالى كعبه را براى اهل مسجد، مسجد را براى اهل حرم، حرم را براى اهل دنيا قبله قرار داده است «انّ اللّه تبارك و تعالى جعل الكعبة قبلة لاهل المسجد و جعل المسجد قبلة لاهل الحرم و جعل الحرم قبلة لاهل الدّنيا». اين روايت در كتب ديگر نيز نقل شده است.

قتر

(بر وزن فلس) كم كردن.

تنگ گرفتن. «قتر على عياله: ضيّق عليهم فى النّفقة» راغب گفته: آن تقليل نفقه است در مقابل اسراف و هر دو مذموم‏اند. وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً فرقان: 67. آنانكه چون انفاق كنند نه از حدّ تجاوز كنند و نه از حدّ كم كنند و عملشان ميان آندو متعادل باشد.

قتور

كم كننده و بسيار بخيل إِذاً لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفاقِ وَ كانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً اسراء: 100. آنوقت براى خوف از فقر از خروج كردن امساك ميكرديد انسان بخيل است گويا آن اشاره است بطبيعت بشرى كه فرموده:

وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ نساء:

128. بخيل را از آن قتور گويند كه در انفاق تنگ ميگيرد. طبرسى تصريح كرده كه قتور بر وزن فعول براى مبالغه است.

مقتر

فقير و كسيكه در تنگى است ضدّ موسع يعنى كسيكه در فراخى و وسعت مال است وَ مَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ بقره: 236. هر گاه بزنان مهريّه‏اى معيّن نكرده و پيش از دخول طلاق داديد بآنها متاعى (نصف مهر مثل و غيره) بدهيد ثروتمند بقدر قدرت و فقير بقدر قدرتش.

قتر

(بر وزن فرس) طبرسى و بعضى ديگر آنرا غبار معنى كرده‏اند در مصباح گفته: دوديكه از مطبوخ بر خيزد در مفردات گويد: دوديكه از بريان و چوب و نحو آن بلند شود.