قاموس قرآن جلد 5

نزول در يك مصحف جمع‏آورى كرد على بن ابى طالب عليه السّلام بود و هنوز شش ماه از رحلت نگذشته بود كه از نوشتن آن فراغت يافت.

اين مطلب در گذشته از وافى نقل گرديد و در تاريخ قرآن از اتقان سيوطى و شرح كافى ملا صالح قزوينى و در كتاب قرآن در اسلام از اتقان و مصحف سجستانى نقل شده است ابن ابى الحديد در مقدمه شرح نهج- البلاغه در حالات على عليه السّلام گويد:

«و هو اوّل من جمع القرآن».

پس از يكسال و خرده‏اى كه از رحلت ميگذشت جنگ يمامه اتفاق افتاد كه در آن هزار و دويست نفر از مسلمين از جمله هفتصد تن از قرّاء قرآن كشته شدند در كتاب «قرآن در اسلام» عدّه آنها را هفتاد تن نقل كرده ولى جرجى زيدان در تاريخ آداب اللغة العربيّه و تاريخ تمدن اسلام آنها را هفتصد نفر از مجموع 1200 تن نقل كرده است.

بهر حال مقام خلافت از كشته شدن قرّاء بوحشت افتاده بفكر جمع قرآن افتاد زيد بن ثابت را مأمور اين كار كردند كه عدّه‏اى از صحابه تحت تصدّى او سور و آيات قرآن را از الواح و شاخه‏هاى نخله خرما و قطعات سفيد سنگها و از آنچه در خانه پيغمبر اكرم صلّى الله عليه وآله و در نزد صحابه بود جمع كرده و در يك مصحف قرار دادند. جرجى زيدان در دو كتاب فوق و ابن اثير در تاريخ كامل وقايع سال 30 هجرى گويد آن نسخه نزد ابو بكر بود پس از وى بعمر رسيد و پس از عمر دخترش حفصه آنرا نزد خود نگاه داشت ولى در «قرآن در اسلام ص 114» فرموده: نسخه‏هائى از آن باطراف و اكناف فرستاده شد.

در خلافت عثمان بن عفّان بوى خبر دادند كه مردم قرآن را با قرائتهاى مختلف ميخوانند و با همان اختلاف استنساخ ميكنند اهل دمشق و حمص از مقداد، اهل كوفه از عبد اللّه مسعود و ديگران از ديگران قرائتهاى خويش را نقل ميكنند حذيفة بن يمان كه در