قاموس قرآن جلد 5

هستند و خبر واحد در غير احكام شرعيّه خالى از اعتبار است.

پس تنها راه براى تشخيص ترتيب سوره‏هاى قرآنى و مكّى يا مدنى بودن آنها تدبّر در مضامين آنها و تطبيق آن با اوضاع و احوال پيش از هجرت و پس از هجرت ميباشد اين روش براى تشخيص ترتيب سور و آيات قرآنى و مكّى و مدنى بودن آنها سودمند ميباشد چنانكه مضامين سوره‏هاى انسان، عاديات و مطففين بمدنى بودن آنها گواهى ميدهد اگر چه برخى از اين روايات آنها را جزء سوره‏هاى مكّى قرار ميدهند (باختصار).

مخفى نماند: موضوع مكّى و مدنى بودن در دست عده‏اى دستاويز شده است مثلا در آيه قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏ شورى: 23. عدّه كثيرى از اهل سنّت منجمله زمخشرى در كشّاف مينويسد از رسول خدا صلّى الله عليه وآله پرسيدند: «القربى» كه بدوستى و پيروى آنها مأمور شده‏ايم كدام‏اند؟ فرموده «علىّ و فاطمة و ابناهما» يعنى ذى القربى على و فاطمه و دو پسر آنها (حسن و حسين) عليهم السلام‏اند.

آنكه حاضر بقبول حق حتى اگر مورد اتّفاق فريقين باشد نيست، ميگويد: اين چطور ميشود حال آنكه سوره شورى مكّى است و آنروز على و فاطمه ازدواج نكرده و فرزندى نداشتند.

يا مثلا ده‏ها روايت در كتب شيعه و اهل سنت نقل شده كه آيات اول سوره هل اتى در باره جريان نذر اهل بيت عليهم السلام است كه افطاريّه خويش را بمسكين و يتيم و اسير دادند ميگويد: اين چطور ممكن است حال آنكه بعقيده عطا چنانكه نقل شده سوره هل اتى مكّى است و اين جريان در مدينه واقع شده است؟

در جواب ميگوئيم: مكّى و مدنى بودن آيات و سوره‏ها نوعا از ابن عباس نقل شده كه گفته شد معلوم نيست