قاموس قرآن جلد 5

روشن ميشود كه «مُعْصِرات» را همه بصيغه فاعل خوانده‏اند، ابن زبير، قتاده و ابن عباس آنرا با باء «بِالْمُعْصِراتِ» خوانده‏اند. پس معصرات بمعنى فشارنده‏هاست در اينصورت آيا مراد از معصرات ابرهااند كه در اثر باد يا عامل ديگر، همديگر را ميفشارند؟ و يا مراد از آن بادهاست- كه ابرها را ميفشارند؟ و اگر مراد بادها باشد بايد «من» در من المعصرات بمعنى باء باشد چنانكه ابن عباس و غيره خوانده‏اند.

بنظر نگارنده «من» در معنى اصلى خود ميباشد و «معصرات» وصف ابرهاست و ابرها يكديگر را ميفشارند و توليد باران ميكنند. آقاى مهندس بازرگان در كتاب باد و باران در قرآن ص 127 علل علمى آنرا چنين بيان ميكند: در ترموديناميك و فيزيك نشان داده شد كه اشباع و تقطير بخار آب بالنسبة بسائر بخارها يك وضع استثنائى داشته انبساط آدياباتيك آن كه عادتا بايد سبب تبخير گردد موجب تقطير ميشود انبساط آدياباتيك ... بنا بمعادله اصل اول ترموديناميك ... از خود ايجاد حرارت مى‏نمايد ... اين ايجاد حرارت با عمل تقطير ... انجام ميپذيرد.

(وَ الْعَصْرِ). إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ. إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ...

عصر: 1- 3.

عصر بمعنى فشردن، روزگار و آخر روز بكار رفته و چون بمعنى دهر و روزگار باشد جمع آن عصور آيد.

بنظر نگارنده مراد از عصر دهر و روزگار است و در اينصورت قسم با مقسم به كه خسران باشد كاملا متناسب‏اند زيرا تفكر در روزگار و تغيير و گذشت آن روشن ميكند كه انسان در كم شدن است رجوع شود به «خسر».

بعضى آنرا بمعنى وقت عصر گرفته كه وقت رسيدگى بسود و زيان روزانه است. الميزان مناسب ميداند كه مراد عصر رسول خدا صلّى الله عليه وآله و عصر طلوع