نفى تعجيز خدا، غلبه بر او و امتناع و خروج از حكم او توسط خلق‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 16

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

‌صفحه‌ى 175

تفسير كرده، چون روز قيامت در موقفى قرار مى‏گيرند، كه تمامى سببها از سببيت افتاده، و جز خداى سبحان حاكمى نيست، پس آيه شريفه در معناى اين آيه است كه مى‏فرمايد:" وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ" «1».

و حاصل معناى آيه اين است كه: نشاه آخرت نشاه‏اى است كه خدا هر كه را بخواهد عذاب مى‏كند، و آنان مجرمين هستند، و هر كه را بخواهد رحم مى‏كند، كه آنان غير مجرمين مى‏باشند، و به سوى او برمى‏گرديد، كه ديگر جز او كسى در باره شما حكم نمى‏راند.

نفى تعجيز خدا، غلبه بر او و امتناع و خروج از حكم او توسط خلق‏

" وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ" اين آيه وصف آنان را در قيامت بيان مى‏كند هم چنان كه آيه قبل وصف خداى سبحان را در آن روز بيان مى‏كرد. يعنى شما نمى‏توانيد خدا را در آن روز عاجز كنيد، و فرار نموده، و از تحت حكومت و سلطنتش خارج شويد، و در اقطار زمين و آسمان پنهان گرديد، و بنا بر اين، آيه شريفه جارى مجراى آيه" يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ فَانْفُذُوا" «2» است.

بعضى «3» ديگر از مفسرين گفته‏اند: جمله" وَ لا فِي السَّماءِ" در معناى" و لا من فى السماء" است، و كلمه" من" از اين جهت حذف شده كه كلام بر آن دلالت داشته، و معناى آيه اين است كه: شما زمينى‏ها نمى‏توانيد خدا را در زمين ناتوان كنيد، آنهايى هم كه در آسمانند نمى‏توانند خدا را در آسمان عاجز كنند.

ليكن اين معناى بعيدى است، و اينكه گفت كلام دلالت بر" من" داشت، و لذا حذف شد، به هيچ وجه قابل قبول نيست، و به فرض هم كه مقصود افاده اين معنا بوده باشد، كافى بود خطاب را متوجه انسان كند، و به حكم تغليب جن و ملك را هم اراده نموده و بفرمايد" وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ- شما نمى‏توانيد خدا را عاجز كنيد، نه در زمين و نه در آسمان".

" وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ"- يعنى شما امروز به غير خدا هيچ سرپرستى كه عهده‏دار امورتان باشد، و از خدا بى‏نيازتان كند، و همچنين نصيرى كه شما را با

(1) به سوى خدا كه مولاى حق ايشان است، برمى‏گردند، و ديگر اثرى از آنچه خدا مى‏پنداشتند نمى‏يابند. سوره يونس، آيه 30.

(2) اى گروه جن و انس اگر مى‏توانيد در اقطار زمين و آسمان فرو رويد برويد. سوره رحمان آيه 33.

(3) مجمع البيان، ج 8، ص 279.

/ 593