الهام به مادر موسى (عليه السلام): موسى را شير بده و چون بر او ترسيدى در دريايش بيانداز - ترجمه تفسیر المیزان جلد 16

‌صفحه‌ى 10

در باره موسى و برادرش (ع) روزى كه به سوى ايشان گسيل شدند، گفتند كه:

" يُرِيدانِ أَنْ يُخْرِجاكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِما وَ يَذْهَبا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلى‏" «1».

اين آيه شريفه نقشه‏اى را كه فرعون براى بنى اسرائيل در سر مى‏پروراند تصوير نموده است، و آن نقشه اين بود كه از بنى اسرائيل حتى يك نفر نفس‏كش در روى زمين باقى نگذارد، و اين نقشه را تا آنجا به كار برده بود كه قدرتش به تمامى شؤون هستى آنان احاطه يافته و ترسش همه جوانب وجود آنان را پر كرده بود و آن قدر آن بيچارگان را خوار ساخته بود كه حكم نابودى آنان را مى‏داد، البته اين ظاهر امر بود، و اما در باطن امر اراده الهى به اين تعلق گرفته بود كه آنان را از زير يوغ وى نجات دهد، و ثقل نعمتى را كه آل فرعون و آن ياغيان گردن‏كش را گمراه ساخته بود، از آنان گرفته و به بنى اسرائيل منتقل كند، آرى اراده الهى چنين بود كه تمامى آن اسباب و نقشه‏هايى را كه عليه بنى اسرائيل جريان مى‏يافت، همه را به نفع آنان گرداند و آنچه به نفع آل فرعون جريان مى‏يافت به ضرر آنان تمامش كند، آرى خدا حكم مى‏كند و كسى هم نيست كه حكمش را به تاخير اندازد.

الهام به مادر موسى (عليه السلام): موسى را شير بده و چون بر او ترسيدى در دريايش بيانداز

" وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏ أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ ..."

كلمه" اوحينا" صيغه متكلم مع الغير از فعل ماضى باب" ايحاء" است كه به معناى گفتگوى پنهانى است، و در قرآن كريم در سخن گفتن خداى تعالى با بعضى از مخلوقاتش استعمال مى‏شود كه: يا به طور الهام و افكندن مطلبى به دل كسى صورت مى‏گيرد، هم چنان كه در آيه:" بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحى‏ لَها" «2» و آيه" وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ" «3»، و آيه" وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏" به اين معنا آمده، و يا به طور ديگر، نظير وحى به انبياء و فرستادگان خدا و وحى در غير خداى تعالى از قبيل شيطان نيز استعمال مى‏شود، كه به دوستان خود وحى مى‏كند و قرآن در آن باره مى‏فرمايد:" إِنَّ الشَّياطِينَ لَيُوحُونَ إِلى‏ أَوْلِيائِهِمْ" «4».

كلمه" القاء" به معناى طرح و افكندن است، كلمه" يم" به معناى دريا و نهر بزرگ است.

و در اين جمله كه فرمود:" وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏" با حذف قسمتى از كلمات،

(1) اينان مى‏خواهند شما را با سحر خود از سرزمينتان بيرون نموده، و راه و رسم زندگيتان را به دست نابودى و فراموشى بسپارند. سوره طه، آيه 63.

(2) چون كه پروردگارت به زمين وحى كرده. سوره زلزال، آيه 5.

(3) پروردگارت به زنبور عسل وحى كرد. سوره نحل، آيه 68.

(4) سوره انعام، آيه 121.