توضيح مفاد آيه:" يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ"
" يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ" اين آيه تتميم بيان اين معنا است كه فرمود: تدبير امر موجودات قائم به خداى سبحان است، و اين خود قرينه است بر اينكه مراد از كلمه" امر" در آيه، شان است، نه امر در مقابل نهى.و كلمه" يدبر" از تدبير است، و تدبير از ماده" دبر" است كه به معناى دنباله و عقب چيزى است، و تدبير اين است كه چيزى را پشت سر چيزى قرار دهى، و يا دستورى را به دنبال ديگر قرار دهى، و در آيه مورد بحث برگشت مىكند به اينكه خداى تعالى وجود حوادث يكى پس از ديگرى را مانند سلسله زنجيرى كه پشت سرهم و متصل ما بين آسمان و زمين باشد قرار مىدهد، هم چنان كه در جاى ديگر فرمود:" وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ" «1» و نيز فرمود:" إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْناهُ بِقَدَرٍ" «2»." ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ"- اين جمله از اين جهت كه بعد از جمله" يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ" قرار گرفته، خالى از اين اشعار نيست، كه كلمه" يدبر" معناى تنزيل را متضمن است، و معنايش اين است كه او تدبير امر مىكند، در حالى كه نازل كننده است، و يا او نازل كننده است در حالى كه مدبر است، از آسمان تا زمين را، و بعيد نيست منظور از اين امر همان امرى باشد كه در آيه" فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها" «3» آمده است.و در جمله" ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ" اشعار است به اينكه مراد از سماء مقام قربى است كه زمام همه امور بدانجا منتهى مىشود، نه آسمان كه به معناى جهت بالا و يا ناحيهاى از نواحى عالم جسمانى است، براى اينكه قبلا فرمود:" تدبير امر مىكند از آسمان تا زمين" آن گاه(1) هيچ چيز نيست مگر آنكه خزينههايش نزد ما است، و ما جز به اندازه معلوم نازل نمىكنيم.سوره حجر، آيه 21.(2) ما هر چيزى را با اندازهگيرى خلق كردهايم. سوره قمر، آيه 49.(3) پس در دو روز آسمانها را به هفت طبقه ساخت، و در هر آسمانى امرش را وحى كرد. سوره حم سجده، آيه 12.