4 - معارفى از قرآن نسخه متنی

4

بسم الله الرحمن الرحيم

سبح لله ما فى السموات والارض و هوالعزيز الحكيم‏(42)

رحمت رحمانى تكوينى و رحمت رحيمى كسبى است

روز گذشته كلام درباره الرحمن الرحيم بود. الرحمن صفت عامه رحمت كامل الهى در عالم دنياست مورد رحمت رحمانيه هم تمام موجودات است. آنچه لباس هستى پوشيده است از كرم خاكى تا كرات دور دست، از عرش تا فرش رحمت همه را فرا گرفته است، يعنى آنچه اين موجود نياز داشته به او عنايت كرده است براى جلب منفعت و دفع مضرات آنچه لازم داشته به او عطا فرموده است، خواه بخواهد خواه نخواهد.

بدون اينكه مخلوق بگويد چنين و چنان مى‏خواهم، خدا به او داده است. آيا حيوان بدون چشم مى‏تواند زندگى كند؟ نه، پس به او چشم مى‏دهد. حالا كه مى‏خواهد چشمش بدهد كجا بايد قرار بدهد - بايد جلو باشد آن هم در قسمت عضو بالا كه سر باشد و آن هم بايد در پيشانى، اين رحمت است و همچنين در باب رزق رساندن به مخلوق هر جنبنده‏اى به رحمت رحمانيه‏اش رزقش را به او داده و خواهد داد(43) خواه شكر بكند يا نكند.

اما رحمت رحيميه يعنى رحمت در آخرت و پس از مرگ مختصر است به هر كس كه با ايمان از دنيا برود. كسى كه ايمان به خدا و رسولش داشته باشد، رحمت الهى شامل حال او مى‏گردد(44) بنابراين رحمت دنيوى و رحمانى خدا اكتسابى نيست رحمت تكوينيه است و عطا - اما رحمت آخرتى رحيمى اكتساب مى‏خواهد كه آدمى كارى بكند كه مورد رحم خدا بشود و آن ايمان و عمل صالح است. اگر كسى ايمان ندارد كافر و قلدر است مورد رحم نيست خداوند ارحم الرحمين است اما فى موضع العفو و الرحمة اشدالمعاقبين است فى موضع النكال و النقمة(45) فرعونى كه آنقدر قلدر است كه مى‏گويد غير از خودم خدائى براى شما سراغ ندارم‏(46) چگونه او را به بهشت ببرند؟ بهشت جاى لطيفها است، بهشت براى اين قلدرها خلاف عدل است، عدل يعنى هر كسى را جاى مناسبش جاى دادن.

همه بايد از صراط رد شوند، هر كس جهنمى است جاذبه جهنم او را پائين مى‏كشد، هر كس كه بهشتى است، به سلامت رد مى‏شود منادى بين بهشت و جهنم ندائى مى‏دهد كه تمام بشر مى‏شنوند. مى‏گويد سپاس سزاوار خداست كه هر كسى را جاى خودش نشاند(47) آن كسى كه قلدر و كافر است مريض است بهشت دارالسلام است مريض‏1 را بايد به بيمارستان ببرند اين كسى كه سرطان دارد چكارش به باغ گلزار - كافر كور است جلوى روى كور، چه بگذارند(48) رحيم براى الدين يتقون است هر كس اهل تقوا شد رحم خدا آنجاست هر كس اينجا اهل رقت و تاثر شد (كتاب قلب سليم باب قساوت قلبش را بخوانيد تا معنى رقت قلب دانسته شود) مورد رحم خداست.

ديروز هم اشاره‏اى كردم آن نفس غليظى كه به زير دستش، به زنش رحم نمى‏كند، رحم به او معنى ندارد، خدا به چه چيزش رحم كند دلى كه قساوت دارد اصلاً جاى رحم نيست.

پس رحمت رحيميه مختص به مؤمن است - هر كس در دنيا ايمان را كسب كند، رحمت الهيه شامل حالش مى‏گردد.

همه موجودات گواهى به پاكى خدا مى‏دهند

آيه بعد سبح ، يكى از موضوعات مهم قرآن مجيد تسبيح و حمد عالم وجود است. چندين جاى از قرآن از اين حكمت عالى براى طالبين معرفت خبر مى‏دهد خيال نكن تو مى‏گوئى سبحان الله سبح لله ما فى السموات والارض‏(49) - يسبح لله ما فى السموات و ما فى ألارض‏(50) - و ان من شى‏ء الا يسبح بحمده‏(51) ماضى، مستقبل، حال براى چه است؟ براى استمرار است يعنى متصل، تمام عالم وجود تمام ذرات عالم هستى، همه تسبيح مى‏كنند ذات بيزوال رب العالمين را - نيست چيزى مگر اينكه تسبيح و ستايش مى‏كنند رب العالمين را يسبح لله ما فى السموات و ما فى ألارض فعل مضارع دلالت بر استمرار و دوام دارد اى مؤمن اگر در ركوعت سه مرتبه مى‏گوئى سبحان ربى العظيم و بحمده سراسر عالم وجود متصل مى‏گويند سبحان الله تمام دستگاه هستى همه در تحميد حقند.