منافق دو رو، و دو رنگ است
بعضى هستند ظاهرشان خوب هستند، اظهار ايمان و تقوا مىكنند اما درونشان خبرى نيست، منافق كسى است كه ظاهرش ايمان و تقوا، نماز، روزه اما در دلش پارك و پول و زرق و برق و مال و جاه و رياست است.اما كافر آن است كه اين حقه و كلك را ندارد، ظاهر و باطنش كفر است واى از منافقين ان المنافقين فى الدرك الاسفل من النار(245) منافق يك در كه عذابش سختتر از هر كافرى است - باز كافر تكليفش معين است يك طرفى است، اما منافق كه لعنت خدا بر هر منافقى باد، نماز جماعت مىآيد براى منزلت و قرب پيش خلق يراؤن الناس براى اينكه تعريفش كنند يا مىرود پاى منبر مىنشيند(246) نماز مىخواند براى اينكه نمايش بدهد كه من نماز خوان هستم، امروز روزى است كه لا يؤخذ منكم فدتة اى منافقها فديه از هيچ كدامتان گرفته نمىشود در آخرت اصلاً از اين حرفها نيست كسى نمىتواند حبسش را بخرد، كسى عذاب آنجا را نمىتواند بخرد چون چيزى ندارد لخت و عريان است ولا من الذين كفروا و نه از كسانى كه كافرند فديه گرفته مىشود مأويكم النار جاى تمامشان آتش است هى مولاكم مولا از اولويت است اولى و سزاوار براى شما جهنم است و بئس المصير و بد بازگشتى است.شانزده معنى براى مولا
قريب شانزده معنى در لغت عرب براى مولا ذكر شده است هر جا بكار رفت بايد مراعات مناسبت مقام را كرد اينجا رعايت مناسبت مولا، اولى است - اولى يعنى سزاوارتر، مناسبتر مثلاً در غدير خم كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) على (عليه السلام) را بلند كرد فرمود من كنت مولاه فهذا على مولاه مولا آنجا از باب ولايت الهيه است و مولاى اينجا انسب است مناسبتر، سزاوارتر يعنى اى كافرها مناسب شما بهشت نيست بلكه جهنم است.عدل خدا در همه عوالم وجود
بلاشك در تمام عوالم وجود عدل خدا مسلم است چه عوالم ملك يا ملكوت دنيا و آخرت از قطره آب تا برود عرش تا بالاتر همه جا با عدل است بالعدل قامت السموات والارض عدل كدام است؟ وضع كل شىء فى محله هر چيزى را به جاى خودش جاى دادن است چنانكه ظلم در غير محل است در قيامت عدل الهى كمال ظهور را دارد مثلاً اگر جهنمى را در بهشت بياورند استفاده نمىكند بهره نمىبرد زيرا كسى كه ايمان ندارد چشم دلش كور است، كسى كه اصلش با خدا سر و كار ندارد، كسى كه با محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) سر و كار ندارد حالا او را پيش محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) ببرند چه استفادهاى مىكند؟ كسى كه چشمى ندارد كه جمال محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) را ببيند.صم بكم عمى فهم لا يعقلون كسى كه عقل ندارد بهره نمىبرد. مومن لطيف است بدنش هم در قيامت در نهايت لطافت است. كافر غليظ است قلوبهم كالحجارة دل كافر از سنگ سختتر است فرداى قيامت بدنش از سنگ سختتر است آنجا ديگر ظاهر و باطن يكى مىشود آنكه شما شنيدهايد زنجير هفتاد زرعى(247) آتشين دور گردن كافر و ظالم مىپيچيند، كوه تكان مىخورد اما دل كافر ذرهاى تكان نمىخورد. غرضم چنين نفوس شقيهاى، بدنشان هم سخت و غليظ مىشود و بعضى از كفار به قدرى غليظ مىشوند كه هر دندانى از آنان به قدر كوه احد است به همان اندازه مومنى كه در دنيا دلش نازك و رقيق بود حالا در اين عالم نيز لطافتش آشكار مىشود.