الّتى - قاموس قرآن جلد 1

مردم (يهود مثلا) بر عليه شما دليلى نداشته باشند و بدانند كه پيغمبر اسلام مطابق آنچه تورات گفته است عمل كرد، ليكن ستمكاران آنها قانع نخواهند شد، از آنها نترسيد.

آيه ديگرى كه گفته‏اند الّا بمعنى واو است اين آيه است «يا مُوسى‏ لا تَخَفْ إِنِّي لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ إِلَّا مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً بَعْدَ سُوءٍ فَإِنِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ» نمل:

10 و 11 گفته‏اند: تقديرش چنين است «لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ إِلَّا مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً».

در تفسير الميزان فرموده:

آنچه ميشود گفت- اللَّه اعلم- اين است كه چون آيه قبلى از ايمنى و عدم خوف مرسلين خبر داد، بنظر آمد كه غير مرسلين از اهل ظلم ايمنى ندارند و بايد بترسند، آيه توبه كاران اهل ظلم را استدراك و استثناء كرد ... و منظور اين است:

لكن آنكه معصيت كرده و بعد توبه نموده نيز نبايد بترسد. نا گفته نماند در اين صورت عدم ترس بيگناهان نيز ضمنا مفهوم ميشود.

در مجمع البيان ذيل آيه 150 بقره از مبرّد نقل شده كه: الّا هيچ وقت بمعنى واو نميايد.

نا گفته نماند در قرآن مجيد استثناء منقطع كه بمعنى «لكن، ولى» است بسيار يافت ميشود و اينكه گفته‏اند: استثناء منقطع در كلام فصيح نميايد درست نيست در دو آيه گذشته استثناء چنانكه ديديم منقطع است و در كريمه «ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّباعَ الظَّنِّ» نساء: 157 نيز منقطع است. و شاهد بسيار روشن اين استثناء آيات 40- 74 128- 160 سوره صافّات است كه همه الّاها بمعنى «ولى و لكن» آمده و منقطع‏اند در مجمع و كشّاف تصريح شده كه آن در «إِلَّا مَنْ تَوَلَّى وَ كَفَرَ» غاشيه: 24 منقطع است.

الّتى

اسم موصول و مؤنّث الّذى است. از جمع آن فقط در قرآن فقط اللّائي و اللّاتي بكار رفته مثل «إِنْ أُمَّهاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي