تَلّ - قاموس قرآن جلد 1

تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ- ... تِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ- ... تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ- ... تِلْكَ إِذاً قِسْمَةٌ ضِيزى‏- ... تِلْكَ إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَةٌ گاهى بعنايت مخاطب، «تلكما و تلكم» آمده أَ لَمْ أَنْهَكُما عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ اعراف: 22، أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوها اعراف: 43، از اين استعمال فهميده ميشود كه مخاطب، دو نفر يا بيشتر است.

تَلّ

مكان مرتفع (تپّه) گويند «تلّه» يعنى او را به تپّه ساقط كرد فَلَمَّا أَسْلَما وَ تَلَّهُ لِلْجَبِينِ صافات:

103، چون ابراهيم و پسرش بامر خدا تسليم شدند و او را بپيشانى در تلّ انداخت، (خوابانيد).

راغب گويد اصل تلّ بمعنى مكان مرتفع است «تَلَّهُ لِلْجَبِينِ» يعنى او را بر تلّ انداخت مثل «تربّه» بمعناى او را بخاك انداخت.

ولى مجمع البيان و قاموس و اقرب الموارد معناى اوّلى آنرا بخاك انداختن گفته‏اند، بنا بر اين معنى «تَلَّهُ لِلْجَبِينِ» اين است كه او را به پيشانى در زمين انداخت، يا گذاشت ديگر در تلّ خوابانيد، معنى نميدهد. در صحاح گفته: «تَلَّهُ لِلْجَبِينِ» يعنى او را بزمين انداخت طبرسى فرموده «تَلَّهُ لِلْجَبِينِ» او را بر پيشانى خواباند.

پس معناى مصدرى آن انداختن و ساقط كردن و بر زمين زدن است و نيز تلّ بمعنى تپّه آمده و جمع آن تلال است.

تلى

تلوّ (بر وزن علوّ) و تلو (بر وزن حبر) و تلاوة، بمعناى تبعيّت و از پى رفتن است اقرب- الموارد گويد: «تلا ... فلانا تلوّا:

تبعه» راغب گفته: متابعت گاهى بجسم و گاهى به پيروى در حكم است و مصدر آن تلوّ و تلو ميايد و گاهى با خواندن و با تدبّر معنى است و مصدر آن تلاوة است.

بنا بر اين، خواندن آيات خدا و تدبّر در آن را از آنجهت تلاوة گويند كه متابعت از آنهاست، شخص قارء گويا در پى كلمات و معانى ميرود. طبرسى در ذيل آيه 44 از سوره بقره فرموده: تلاوت