انْس - قاموس قرآن جلد 1

است، صمد است ... و زائيده نشده و همتائى براى او نيست با اين سوابق و لواحق بدست مياوريم:

تنها خداوند است كه نزائيده است و جز او هر چه و هر كه هست همه زاينده‏اند و زائيده‏اند پس لا بدّ همه ماده هستند، ماده‏اى نكره و ناشناس، زن نيستند ولى زائيده‏اند. (نقل باختصار).

مراد صاحب كتاب اين است كه كلمه‏ى اناث در معنى حقيقى خود است و احتياج بتأويل نيست و موجودات عالم جز خدا همه انثى هستند و ميزايند و انثى لازم نيست فقط زن باشد، تمام موجودات تو در تو هستند و بتدريج از هم زائيده و باز ميشوند. اين سخن در نظر نگارنده بسيار عميق و از همه صحيح‏تر و درستتر است و اللَّه العالم.

انْس

(بضمّ اوّل) الفت «لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً ... حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى‏ أَهْلِها» نور: 27 بخانه‏ى ديگران داخل نشويد تا طلب الفت بكنيد الميزان گويد: استيناس طلب الفت و سكون است با كاريكه باعث الفت شود مثل دخول با تنحنح و ذكر خدا و از مجمع از ابو ايوب انصارى نقل كرده كه رسول خدا (ص) فرمود استيناس آنست كه سبحان اللَّه، الحمد للَّه، اللَّه اكبر گويند و بر اهل خانه تنحنح كنند. و بر اهل خانه سلام كنند، آنس را دانستن و ديدن و احساس كردن گفته‏اند (قاموس) مثل «آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً» قصص: 29 از جانب كوه آتشى مشاهده كرد، و مثل «فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً» نساء: 6 اگر از آنها رشدى احساس گرديد راغب گويد: اگر دانستيد كه با رشد انس دارند.

«فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَ لا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ» احزاب: 53 يعنى چون غذا خورديد پراكنده شويد و بگفتگوئى سر گرم نشويد و در الفت و آشنائى در خانه‏ى پيغمبر باز نكنيد.

نا گفته نماند: معناى اوّلى در تمام موارد بالا بنوعى ملحوظ