ميباشد و الحمد للَّه.
ايْد
نيرو. قوّه. «وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ» ص: 17 ياد كن بنده ما داود را كه نيرومند بود، در الميزان فرموده: نيرومند بود در تسبيح خدا و در حكومت و در علم و در جنگ كه جالوت را كشت چنانكه در سوره بقره هست.
«وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ» ذاريات:
47 آسمانرا از نيرو ساختيم.
نا گفته نماند: كلمهايكه بعد از فعل «بنى» با باء همراه باشد مراد از آن مصالح ساختمانى است نظير اين حديث «تِلْكَ غُرَفٌ بَناها اللَّه بِالدُّرّ وَ الْياقُوت» (تفسير برهان ذيل آيه 30 از سوره زمر) و نظير اين جمله كه يكى از خلفا در حين ورود بشام و ديدن كاخ معاويه گفت:
«ما علمت انّ احدا بنى بالآجر الّا فرعون» كشّاف ج 2 ص 477.
در اين دو جمله ملاحظه ميشود كه «بالدّر- بالآجر» بعد از فعل «بنى» آمده و با باءاند و مراد از آنها مصالح ساختمانى است يعنى آن بنا با درّ و آجر ساخته شده است، در آيه فوق نيز چون «بايد» بعد از فعل «بنى» آمده و با باء است ميتوان گفت كه: خدا آسمانرا از نيرو ساخته است و مصالح و مادّه اوليّهى آن نيرو است، نيرو پس از تكاثف بصورت مادّه در ميايد، دانشمندان ثابت كردهاند كه: مادّه جز نيروى منبسط نيست و هر دو با هم خويشاوند هستند. و اين از حقائق قرآن مجيد است.
«وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها» توبه:
40 او را بلشگريانى كه نديديد نيرومند كرد. در قاموس آمده «آد يئيد ايدا: اشتدّ و قوى».
ايك
جنگل. بيشه. نى زار.
اهل لغت آنرا به درختان بسيار و پيچيده معنى كردهاند مثلا در قاموس آمده «الشجر الملتفّ الكثير» اين معنى با جنگل ميسازد كه بآن در لغت غابه و اجمه گويند و ايضا آنرا غيضه معنى كردهاند، و آن باتلاقى باشد كه آبش فرو رفته و در آن درخت روئيده است، و اين با بيشه و نىزار