اسراء: 23 در قاموس گويد: افّ كلمه اظهار تنفّر است چون انسان چيزى را مكروه داشت در مقام اظهار كراهت ميگويد: افّ، ابراهيم عليه السّلام در مقام اظهار تنفّر از بتان و بت پرستان گفت: «أُفٍّ لَكُمْ وَ لِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» انبياء: 67.
راغب گفته: افّ در اصل هر چيز تنفّر آور است از قبيل چرك و ناخن گرفته شده، و در مقام اظهار تنفّر بكار ميرود، فقط سه بار در قرآن آمده است «بپدر و مادر اف مگو» يعنى از كارها و اعمال و رفتار آنها، اظهار تنفّر و ملالت نكن.
افُقْ
ناحيه. طرف. (قاموس نهايه، مفردات) «وَ لَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ» تكوير 23 يعنى او را در ناحيه روشن ديد، جمع آن آفاق است يعنى اطراف. نواحى «سَنُرِيهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ فِي أَنْفُسِهِمْ» فصلت:
53 آيات خود را در اطراف آسمانها و زمين و در وجودشان، بانها حتما مينمايانيم در نهج خطبه 90 هست: «و انّ الآفاق قد اغامت» اطراف ابر آلوده شده است:
افك
ساخته. برگرداندن چيزى از حقيقتش «وَ قالُوا هذا إِفْكٌ مُبِينٌ» نور: 12 گفتند اين، ساخته و دروغ آشكار است. دروغ را از آن افك گويند كه از واقعيّتش برگردانده شده در جوامع الجامع فرموده، «الافك: ابلغ الكذب» و اصل آن از افك بمعنى برگرداندن است.
در نهايه گفته است: «افكه يأفكه افكا: اذا صرفه عن الشيء و قلّبه» و در مفردات گويد: افك چيزى است كه از حقيقتش برگردانده شده باشد (ساخته) نا گفته نماند اين معنى جامع همهى معانى است. در قرآن كريم بمعنى ساخته، دروغ و برگرداندن بكار رفته. مصدر و فعل آن بمعنى برگرداندن و اسم مصدرش بمعنى برگردانده شده (ساخته) است و فعل آن لازم و متعدّى هر دو آمده است «قالُوا أَ جِئْتَنا لِتَأْفِكَنا عَنْ آلِهَتِنا» احقاف: 22، گفتند: آيا آمدهاى تا ما را از خدايانمان