امّى - قاموس قرآن جلد 1

است.

ابن اثير در نهايه نقل ميكند:

در باره‏ى قسّ بن ساعده آمده:

«يبعث يوم القيمة امّة واحدة».

در آيه‏ى «وَ قالَ الَّذِي نَجا مِنْهُما وَ ادَّكَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ» يوسف: 45، امّت را مدّت معنى كرده‏اند يعنى آنكه از دو نفر زندانى نجات يافته بود و بعد از مدّتى يوسف را ياد آورد، گفت: الخ.

شايد از جهت يكنواخت بودن روزها و سالهاى گذشته، بآنها امّت اطلاق شده است راغب گويد:

«وَ ادَّكَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ» يعنى بعد از گذشتن اهل يك زمان يا اهل يك دين، يوسف را ياد آورد، اين معنى بنظر قوى ميايد.

امم:

جمع أمّت است، آيه‏ى «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ» انعام: 38، صريح است در اينكه جنبندگان و طيور داراى تشكيلات و نظامات‏اند و در زندگى اهداف مشترك و مقررات مخصوصى دارند.

امروز، اين مسئله كاملا روشن شده است، نظام زندگى كه ميان مورچه‏ها، موريانه‏ها، ماهيان و غير آنها برقرار است واقعا مايه‏ى اعجاب ميباشد و آيه‏ى فوق، بسيار قابل دقّت است.

امّى

درس نا خوانده.

راغب گويد: امّى كسى است كه نوشتن و خواندن بلد نيست و از قطرب نقل ميكند كه: اميّة بمعنى غفلت و جهالت است، و امّى از آن معنى است، در الميزان فرمايد: امّى منسوب بامّ (مادر) است زيرا مهربانى مادر مانع از آن ميشد كه فرزندش را بدست معلّم بسپارد، فرزند فقط بتربيت مادر اكتفا ميكرد.

«وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَّ» بقره: 78 يعنى قسمتى از يهود بيسوادند، كتاب را جز دروغهائيكه علماء آنها ميسازند، نميدانند.

كلمه امّى در دو جا، صفت حضرت رسول (ص) آمده