ابْصِر - قاموس قرآن جلد 1
لطفا منتظر باشید ...
و امّا اينكه گفتيم فعل بصر از باب افعال بمعنى ديدن آمده شواهد آن از قرآن بسيار است، بلكه باستثناى دو آيهى فوق و آيه «يُبَصَّرُونَهُمْ» معارج: 11، كه از باب تفعيل است، تمام افعال بصر در قرآن مجيد از باب افعال بكار رفتهاند «أَ فَسِحْرٌ هذا أَمْ أَنْتُمْ لا تُبْصِرُونَ» طور: 15، «لِمَ تَعْبُدُ ما لا يَسْمَعُ وَ لا يُبْصِرُ»مريم: 42، «وَ تَرَكَهُمْ فِي ظُلُماتٍ لا يُبْصِرُونَ» بقره: 17.4- «بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى مَعاذِيرَهُ»قيامت: 14- 15 بعضىها گفتهاند: تاء «بَصِيرَةٌ»براى مبالغه است و بعضى آنرا بمعنى دليل گرفته و گفتهاست: بلكه انسان شاهد و حجّت نفس خودش است هر چند عذرهايش را هم القاء كند، بنظر ميايد كه با ملاحظهى آيهى قبل «يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ»معناى اوّل بهتر باشد، زيرا در اين آيه فرموده: روز قيامت انسان بآنچه عمل كرده خبر داده ميشود، بعد در مقام اعراض ميفرمايد: بلكه انسان بر نفس خود يكپارچه بصيرت و بينائى است هر چند در مقام دفاع عذرهائى هم بياورد.ابْصِر
5- «قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما لَبِثُوا لَهُ غَيْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ» كهف: 26 كلمه «أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ» صيغهى تعجّب و بمعنى «چه بينا چه شنوا» است چنانكه اهل تفسير تصريح كردهاند، يعنى: بگو خدا بآنچه توقّف كردهاند داناتر است، غيب آسمانها و زمين براى اوست، چه بينا و چه شنواست جز او دوستى برايشان نيست.همچنين كلمهى «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ» در آيه «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنا» مريم: 38، چه شنوا و بينايند روزيكه پيش ما ميايند.6- بصير
بينا «وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما يَعْمَلُونَ» بقره: 96، «جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً» يونس: 67، «وَ آتَيْنا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً» اسراء: 59، كلمهى «مبصر و مبصرة» را در دو آيهى فوق و نحو