قاموس قرآن جلد 1

مقدّس ميشمردند و حاضر بذبح آن نبودند لذا پشت سر هم سئوال ميكردند و اين سئوالات از عدم رضايت قلبى ناشى بود.

آيا مراد از «وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ» آن است كه در اثر نادر الوجود بودن آن گاو و يا گرانى قيمت آن نزديك بودند كه نكنند و يا در اثر مقدّس شمردن گاو و عدم رضايت قلبى بود؟

آيا حضرت موسى پى فرصتى ميگشت كه بنى اسرائيل با دست خود گاوى ذبح كنند تا مقدّس شمردن آن بتدريج از بين برود لذا در قضيّه‏ى مقتول از فرصت استفاده كرده و جريان گاو كشى را پيش كشيد؟

آيا اين قضيّه بعد از واقعه‏ى سامرى و گوساله پرستى اتفاق افتاد و يا پيش از آن؟

4- احتمال نزديك بيقين آن است كه بنى اسرائيل در اثر آميزش با مصريان گاو را مقدّس شمرده و دين يگانه پرستى اجداد خود را از ياد برده بودند و اين دستور براى آن بود كه با دست خود گاو بكشند تا كم كم تقديس آن از بين برود.

محقّق عاليقدر آقاى طالقانى در اين باره مينويسد: بنى اسرائيل چون ساليان دراز محكوم مصريان بودند ... خواه نا خواه اوهام و معتقدات مصريان بر آنها چيره شده بود. يكى از مقدّسات مصريهاى گاو بود، گويا احترام و تقديس گاو در مصر مانند هند، بيشتر در طبقه كشاورزان و دامداران شايع بود. چون بنى اسرائيل با اين طبقه كه اكثريت مردم آن سرزمين بودند آميزش داشتند، تقديس و پرستش گاو بتدريج در آنها آن چنان سرايت كرد كه بيشتر آنان عقيده يگانه پرستى پدران خود را فراموش كردند و چون تقديس گاو در ميان اين طبقات بوده (مانند گاو آپيس) اين عقيده در تاريخ باندازه خدايان طبقات حاكمه مصر شهرت نيافته است.

شايد پس از خروج از مصر و زندگى طولانى در بيابان و معاشرت با قبائل گاو پرست نيز در آنها مؤثّر بوده،