مردان علم در میدان عمل جلد 7

حاج سياح محلاتى نيز كه با سيد معاصر بوده و خدمت او را درك كرده است چنين مى نويسد: (در ضمن گفتار مفصلى ) به اعتقاد من ، مدح امثال من در حق او قدح است . اشتهار او بقدرى است كه كتابها در شرح حال او نوشته شود اما سبب اشتهار او به افغانى اين است كه مدتى در افغان مانده ...

سيد براى اينكه در بلاد عثمانى و ممالك اسلامى كه اكثر مذهب اهل سنت دارند به اسم تشيع منفور نشده ، در اتحاد اسلامى كه وجهه همت او بود و در نجات دادن ممالك اسلام بتواند كار كند، از عمامه سفيد استفاده مى كنند و در ممالك شيعه از عمامه سياه كه نشانه سيادت ايشان است . اين بزرگوار را در مصر و در اروپا ديدم و ارادت داشتم در بيست و سوم شهر ذى القعده سنه 1303 قمرى (شهريور 1265 شمسى ) تلگرافى از بوشهر از حاجى احمد معروف به (كبابه اى ) به من به اصفهان رسيد كه (جناب آقا سيد جمال الدين وارد بوشهر شده عازم نجد است ) من اين نعمت را غنيمت شمرده جواب تلگراف كردم حضرت آقا از ايران عبور فرمايد. علماى اصفهان شايق ملاقات هستند... چند روز در شيراز توقف كرده با علما و سايرين ملاقات فرموده بود مكتوبى از ميرزاى آسوده رسيد بدين مضمون (اين بزرگوار... سبب انقراض جور و عدوان است )... از اول گيردار (در حضرت عبدالعظيم ) تا آخر يك كلمه تضرع و التماس نكرده پس از اينكه ... پاهايش را زير شكم اسب مى بندند مى گويد (يا عدل و يا حكيم ) و به فراشان مى گويد: (البته به شاه خواهيد گفت كه سيد را روانه كرديم ) مى گويند (بلى عرضى هم داريد بگوئيد) پيغامى از من به او برسانيد، بگوئيد من و تو هر دو كارهاى گذشته اجدادمان را تجديد كرديم به انتقام دچار خواهى شد). (254)