نهج البلاغه با ترجمه فارسی قرن 5 و 6 جلد 1

لدقيق تفصيل كلّ شي‏ء، و غامض اختلاف كلّ حيّ. و ما الجليل و اللّطيف، و الثّقيل و الخفيف، و القويّ و الضّعيف في خلقه إلّا سواء. (12) كذلك السّماء و الهواء، و الرّياح و الماء. فانظروا إلى الشّمس و القمر، و النّبات و الشّجر، و الماء و الحجر، و اختلاف هذا اللّيل و النّهار، و تفجّر هذه البحار، و كثرة هذه الجبال، و طول هذه القلال و تفرّق هذه اللّغات، و الألسن المختلفات. فالويل لمن جحد المقدّر، و أنكر المدبّر. (13) زعموا أنّهم كالنّبات ما لهم زارع، و لا لاختلاف صورهم صانع، و لم يلجؤوا إلى حجّة فيما ادّعوا، و لا تحقيق لما أوعوا، و هل يكون بناء من غير بان، أو جناية من غير جان (14) زنده‏[اى‏]، و نيست بزرگ و خرد، و گران و سبك، و توانا و سست، در خلقت او جز [آن كه‏] يكسان [مى‏باشند]. (12) همچنين است [در آفرينش‏] آسمان و هوا و بادها و آب، پس بنگر[يد] با آفتاب و ماه، و گياه رسته و درخت، و آب و سنگ، و آمد [و] شد كردن اين شب و روز، و روان شدن اين درياها، و بسيارى اين كوه‏ها، و درازى اين سر كوه‏ها، و جدائى اين لغت‏ها و زبان‏هاى مختلفات، پس واى مر آن كس را كه انكار كرد اندازه بديد كننده را، و انكار كرد تدبير كننده را (13) دعوى كردند ايشان [كه‏] چون گياه رسته‏اند، نيست ايشان را زراعت كننده‏[اى‏]، و نه براى اختلاف صورتهاى ايشان كننده‏[اى‏]، پناه نبردند با حجّتى در آنچه دعوى كردند، و نه [بسوى‏] تحقيق [و يقين‏] مر آنچه در باردان نهاد[ند]، و هست كه باشد بنائى از غير بنا نهنده‏[اى‏]، يا جنايتى از غير جنايت كننده (14) و اگر خواهى كه گويى در آفريدن ملخ [آنچه در