مرحوم استاد مطهرى (قدس سره ) در كتاب ((ولاءها و ولايتها)) ضمن يك بحث تحقيقى مراحل و منازل پنجگانه راه دستيابى انسانهاى وارسته و متعبد به اين مقام عالى را شرح داده است ايشان تحت عنوان از (عبوديت تا ربوبيت ) با اشاره به حديث مشهور ((العبودية جوهرة كنهها الربوبية )) كه دركتاب ((مصباح الشريعه )) آمده مى نويسد: كمال و قدرتى كه در اثر عبوديت و اخلاص و پرستش واقعى نصيب بشر مى گردد منازل و مراحلى دارد: اولين مرحله اينكه الهام بخش و تسليت بخش انسان بر نفس خويشتن است به عبارت ديگر كمترين نشانه قبولى عمل انسان در نزد پروردگار اين است كه اولا بينش نافذ پيدا مى كند، و روشن و بيناى خود مى گردد...((ان تتقوا الله يجعل لكم فرقانا، والذين جاهدو فينا لنهدينهم سبلنا)).و ثانيا... اراده انسان در برابر خواهشهاى نفسانى و حيوانى نيرومند مى گردد، و آدمى حاكم وجود خويش مى شود.((ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنكر))...به عبارت ديگر اولين اثر عبوديت ، ربوبيت و ولايت بر نفس اماره است .مرحله دوم تسلط و ولايت بر انديشه هاى پراكنده يعنى تسلط بر نيروى متخيله است ، - از عجيب ترين نيروهاى ما قوه متخيله است ، به موجب اين قوه است كه ذهن ما هر لحظه از موضوعى متوجه موضوع ديگر مى شود و به اصطلاح تداعى معانى و تسلسل خواطر صورت گيرد، اين قوه در اختيار ما نيست بلكه ما دراختيار او هستيم و لذا هر چه بخواهيم ذهن خود را در يك موضوع معين متمركز كنيم كه متوجه چيز ديگرى نشود براى ما ميسر نيست بى اختيار قوه متخيله ما را به اين سو و آن سو مى كشاند، مثلا هر چه مى خواهيم در نماز (حضور قلب ) داشته باشيم ، يعنى هر چه مى خواهيم اين شاگرد را بر سر كلاس نماز حاضر كنيم نمى توانيم يك وقت متوجه مى شويم كه نماز به پايان رسيده و اين شاگرد در سراسر اين مدت (غايب ) بوده است ...سالكان راه عبوديت در دومين مرحله ... بر قوه متخيله خويش ولايت و ربوبيت پيدا مى كنند... آن را برده و مطيع خويش مى سازند، اثر اين مطيع ساختن اين است كه روح و ضمير به سائقه فطرى خداخواهى هر وقت ميل بالا كند اين قوه با بازنگريهاى خود مانع و مزاحم نمى گردد...
لطفا منتظر باشید ...
