مرحوم خواجه نصيرالدين طوسى فرموده است آنچه از ميان مدينه هاى فاضله مى رويد مانند تلخه اى كه در كنار بوته هاى گندم و يا خار در كشتزارها مى رويد پنج دسته اند:1 - مرائيان (رياكاران ) يعنى جمعيتى كه رفتار دانشمندان از آنها صادر مى شود ولى هدف آنها غير از سعادت بلكه از قبيل لذات يا رياست است .2 - محرفان (تحريف گران ) يعنى جمعيتى كه به اهداف جوامع جاهلى راغب هستند ولى چون قوانين حاكم بر مدينه فاضله مانع از رسيدن به چنين اهدافى است مى كوشند كه آن قوانين را بر طبق ميل خود تفسير كنند تا به مطلوب خويش برسند.3 - باغيان (شورشيان ) يعنى جمعيتى كه به حكومت دانشمندان تن در نداده و خواهان حكومت تغلبى و زورمدارى هستند پس با يك دستاويز كوچك مثلا به دليل اينكه برخى از كارهاى رهبر جامعه با طبع سازگار نيست موجب شورش و نافرمانى مردم از رهبر مى گردند.4 - مارقان (منحرفان از حق ) يعنى جمعيتى كه قصد تحريف قوانين را ندارند ولى بر اثر كج انديشى نمى توانند اهداف دانشمندان را درك كرده و لذا آنها را بر معانى ديگرى حمل نموده و از حق منحرف مى شوند و چه بساكه اين انحراف همراه با راهنمائى است و قصد عناد هم در كار نباشد كه در اين صورت بايستى به ارشاد شدن آنها اميدوار بود.5 - مغالطان (مغلطه گران ) يعنى جمعيتى كه به دليل عدم آگاهى كامل بر حقايق و واقعيات قادر بر تصور حقيقت به نحو تام و تمام نيستند و از طرفى در پى كسب رياست نيز مى باشند و حاضر به اعتراف به جهل خويش نمى باشند و لذا سخنانى مشابه حق گفته و در قالب استدلال به عوام الناس تزريق مى كنند ولى خودشان سرگردانند و اما تعداد اين علف هرزه ها هر چند كه زيادتر از اين مقدار است كه ذكر كرديم و اگر بخواهيم همه را مطرح كنيم سخن به درازا مى كشد.(436)
لطفا منتظر باشید ...
