مردان علم در میدان عمل جلد 8

رسائل اخوان الصفا مشتمل بر 51 مقاله است پنجاه مقاله هر كدام مربوط به يكى از فنون طبيعى و رياضى و الهى و مسائل عقلى و اجتماعى و غيره و مقاله پنجاه و يكم در اقسام باختصار و ايجاز و در ذيل مقالات كيفيت معاشرت اخوان صفا و خلان وفا و شروط داخل شدن در انجمن آنها نوشته شده است .

پاره اى از مقالات بقدرى پخته و استوار به قلم آمده كه پس از حدود هزار سال اكنون هم مورد قبول و پسند علما است و حدود فكر و اطلاعات بشرى پس از ده قرن وارسى و كنجكاوى هنوز بجائى افزونتر از آنها نرسيده است از روى اينگونه نمونه ها مى توان بدست آورد كه مسلمين به مدت دو سه قرن تا چه پايه در معارف بشرى پيشرفت كرده بودند.

مؤلفان رسائل نام خود را آشكار نمى ساختند اما در نشر افكار و عقائد خويش ساعى بودند و مقالات آنها در حدود مدت يك قرن در سراسر بلاد و ممالك اسلامى انتشار يافت و فكرها را به خود متوجه ساخت كسانى كه با فلسفه سر و كار داشتند مخصوصا معتزلى ها در نشر اين رسائل همت گماشتند...

بارى نويسندگان اخوان الصفا در صدد آميختن دين با فلسفه و تطبيق آنها بر يكديگر بودند...

شهرزورى در تاريخ الحكماء نام و نسب پنج نفر از نويسندگان رساله ها را چنين ضبط كرده است : ابوسليمان محمد ابن مسعود بستى معروف به مقدسى و ابوالحسن على بن هارون صابى و ابواحمد نهرجورى و عرفى بصرى و زيد بن رفاعه .

جرجى زيدان در آداب اللغه نيز اسامى اين پنج نفر را به همان ترتيب نقل كرده است .(100)