مبانى تربيتى اسلام كه با توجيه مؤمنين به سوى حيات حقيقى و جاودان و تمتعات معنوى، بين ايشان الفت و برادرى برقرار مى‏سازد

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

‌صفحه‌ى 158

" وَ لا يَزالُونَ مُخْتَلِفِينَ إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ" «1» و همچنين آياتى ديگر.

و نهايت چيزى كه ممكن است در بسط الفت در افراد انسان و ارضاى دلهاى سرشار از خشم و دشمنى اثر كند مال و يا جاه و يا ساير نعمت‏هاى دنيوى است كه چون محبوب انسان است ممكن است با دادن آنها تا اندازه‏اى قانع و ساكتشان كرد، و ليكن اين گونه چيزها تنها در موارد جزئى نافع و مؤثر است، و اما دشمنى و كينه‏هاى عمومى را از دلهايشان نمى‏زدايد، زيرا آتش غريزه زياده طلبى و بخل كه در دل تمامى افراد هست و در اثر مشاهده پاره‏اى از مزاياى زندگى در دست ديگران شعله‏ور مى‏گردد به هيچ وجه با پول و امثال آن خاموش نمى‏شود.

علاوه بر اينكه پاره‏اى از مزايا هست كه قابل بسط بر همه افراد نيست بلكه انفرادى و مختص به افراد انگشت‏شمارى است، مانند مزيت سلطنت و رياست عاليه و امثال آن. حتى جوامع مترقى و امتهاى متمدن هم نتوانسته‏اند براى اين درد دوائى به دست آورند و خشم و دشمنى‏هاى عمومى را ريشه‏كن كنند، و با اينكه در صدد بوده‏اند جز به اين مقدار موفقيت حاصل نكردند كه از شدت آن جلوگيرى نموده پيكر اجتماع را تا اندازه‏اى از شكنجه اين عذاب راحت كنند. و اما دشمنى‏هاى مربوط به موهبت‏هاى خصوصى از قبيل رياست و ملك كما كان به شدت خود باقى است، و هم چنان با شراره‏هاى خود دلهايى را مى‏سوزاند، و همواره عده‏اى را به جان هم مى‏اندازد.

تازه اين چاره‏جويى‏هايى كه مى‏كنند به جامعه خودشان اختصاص دارد و اما جامعه‏هاى بيرون از جامعه‏شان به حال آنان اعتنايى نمى‏شود و از منافع زندگى آنها تنها چيزهايى تامين مى‏شود كه با منافع خود اين جامعه‏ها موافقت داشته باشد هر چند از راه ديگر، اقسام مختلف بلاء آنها را فرا گرفته باشد و روزگار با مشقت‏هاى گوناگون آنان را شكنجه دهد.