گفتارى در معناى عهد و اقسام و احكام آن - ترجمه تفسیر المیزان جلد 9
صفحه‌ى 245
ايشان وارد شود «1».
مؤلف: سيوطى اين روايت را در الدر المنثور بعد از روايت ديگرى كه به طرقى از مجاهد و عكرمه آمده است نقل كرده است و مضمون آن روايت نيز همين است كه سبب نزول آيه" أَ لا تُقاتِلُونَ قَوْماً نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ- تا آنجا كه مىفرمايد- وَ يَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ" داستان عهدشكنى قريش بود كه پيمان حديبيه را شكسته و به بنى بكر عليه خزاعه هم سوگندان رسول خدا (ص) كمك نظامى كردند «2».
و اگر مطلب از اين قرار باشد قهرا سيوطى و امثال او بايد ملتزم شوند به اينكه آيه" أَ لا تُقاتِلُونَ قَوْماً" تا تمامى سه آيه بلكه چهار آيه بعدش كه از نظر سياق مشتركند قبل از فتح مكه نازل شده و در نتيجه قبل از آيات برائت نازل شدهاند.
و حال آنكه چنين نيست، و داستانى را كه ابن اسحاق و بيهقى نقل كردهاند هر چند بخاطر مسور بن مخرمه معتبر است و ليكن روايت مسور صريحا نمىگويد كه آيات مورد بحث در باره اين داستان نازل شده، و روايتى هم كه مجاهد و عكرمه نقل كردهاند اعتمادى بر آن نيست براى اينكه موقوف است و منقطع و سياق آيات هم طورى نيست كه با نازل شدن با آيات قبلش و متصل بودن با آنها نسازد، و اين خيلى روشن است.
و جملات:" نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ وَ هَمُّوا بِإِخْراجِ الرَّسُولِ وَ هُمْ بَدَؤُكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ" هر چند به صفاتى اشاره دارد كه مختص به قريش است، ليكن ممكن هم هست اشاره به هم سوگندان قريش و همجواران ايشان كه بعد از فتح مكه هم مسلمان نشدند بوده باشد، و چون متصل و متحد با قريش بودند به اوصافى كه قريش بالاصالة متصف بودند موصوف شوند.
البته بايد دانست كه در اين ميان روايات متفرقهاى از ائمه اهل بيت (ع) رسيده كه آيات مورد بحث را با ظهور مهدى (ع) تطبيق مىدهد، و اين از باب" جرى"، يعنى تطبيق كلى بر مصداق است.
گفتارى در معناى عهد و اقسام و احكام آن
در جلد ششم اين كتاب گفتارى پيرامون معناى عقد و عهد گذرانديم، و اينك در اينجا بيانى ديگر در معناى آنچه گذشت و اقسام احكامى كه مترتب بر آن مىشود در چند فصل
لطفا منتظر باشید ...
