اعلام برائت در:" بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ..." صرف تشريع نيست بلكه انشاء حكم و قضاء بر برائت است - ترجمه تفسیر المیزان جلد 9
صفحه‌ى 196
ورزيدند، و آياتى مربوط به دوستى و ولايت كفار است، آياتى راجع به زكات است، و همچنين مطالبى ديگر، ليكن مىتوان گفت قسمت معظم آن مربوط به قتال با كفار، و آيات راجع به منافقين است.
و به هر حال از نظر تفسير فائده مهمى هم بر آن مترتب نيست، هر چند از نظر فقهى بتوان فايدهاى براى چنين بحثى پيدا كرد و ليكن از غرض ما و از فن تفسير خارج است.
" بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ" راغب در مفردات گفته است: اصل واژه" برء" و" براء" و" تبرى" به معناى كنارهگيرى و بيزارى از هر چيزيست كه مجاورت با آن مورد كراهت باشد، لذا گفته مىشود" برات من المرض- از مرض بهبودى يافتم" و" برأت من فلان- از گير فلانى نجات يافتم" و" تبرأت و يا أبرأته و برأته من كذا- و از فلان عمل بيزارى جستم و يا فلانى را از آن عمل برى نمودم"، و در مفردش گفته مىشود:" رجل برىء" و در جمع گفته مىشود:" قوم براء و يا قوم بريؤون" خداى تعالى در قرآن مىفرمايد:" بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ" «1».
اين آيه شريفه نسبت به چند آيه بعد به منزله عنوان مقالهاى است كه به خلاصه كلام بعدى اشاره مىكند، مانند ساير سورههاى مفصلى كه يك و يا دو آيه اول آن بطور اجمال به غرضى كه آيات سوره در مقام افاده آن است اشاره مىكند.
خطاب آيه به شهادت جمله" عاهدتم" متوجه به مؤمنين و يا به رسول خدا (ص) و مؤمنين است. و در عنوان، نام خدا برده شده كه صاحب خطاب و حكم است و نام رسول هم برده شده كه واسطه ابلاغ خطاب است، و نام مشركين برده شده كه مورد حكمند، و پس از آن، حكم طورى الفاء شده كه بطور غايبانه ولى در عين حال با صاحب حكم مواجهه كنند به آنان برسد، و اين طرز خطاب در احكام و دستوراتى كه مقصود رساندنش به همه مردم است خود يك نوع تعظيم است براى صاحب حكم و دستور.
اعلام برائت در:" بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ..." صرف تشريع نيست بلكه انشاء حكم و قضاء بر برائت است
و مفاد آيه تنها صرف تشريع نيست، بلكه متضمن انشاء حكم و قضاء بر برائت از مشركين زمان نزول آيه است، به دليل اينكه اگر صرف تشريع بود رسول خدا (ص) را در برائت شريك نمىكرد، چون دأب قرآن بر اين است كه حكم تشريعى صرف را تنها به خدا نسبت دهد، حتى صريحا فرموده:" وَ لا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَداً" «2» و از مصاديق حكم جز
لطفا منتظر باشید ...
