اشكالاتى كه بر آيه:" يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ ..." ايراد شده و جواب از آنها - ترجمه تفسیر المیزان جلد 9

‌صفحه‌ى 441

شَياطِينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ" «1».

پس، به شهادت اين آيه معلوم شد كه مقصود از استهزاء همان پنهان داشتن چيزى است كه از برملا شدنش پرهيز دارند، و با در نظر داشتن اينكه صيغه امر در" استهزءوا" براى تعجيز آمده، معناى آيه چنين مى‏شود:" بر نفاق خود ادامه دهيد و بپوشانيد آن چيزى را كه از بر ملا شدنش در مرئى و منظر مردم ترس داريد، ولى بدانيد كه خدا همه آنها را از پرده بيرون مى‏افكند و آنچه را پنهان مى‏داشتيد بر ملا مى‏كند و مردم را به آنچه كه در دلها نهان داشتيد خبردار مى‏سازد".

بنا بر اين، هر چند در صدر آيه مى‏فرمايد:" منافقين از نزول سوره‏اى چنين و چنان مى‏ترسيدند" و ليكن در حقيقت ترسشان از اين بود كه رسول خدا (ص) و مردم از راز دلشان آگاه شوند، پس آيه شريفه مثل اين مى‏ماند كه بفرمايد:" منافقين از نازل شدن سوره بيمناكند، به ايشان بگو كه خدا آن را نازل خواهد كرد"، و يا اينكه بفرمايد:" منافقين مى‏ترسند راز دلشان بيرون افتد، بگو هر چه مى‏خواهيد دين خدا را استهزاء نمائيد كه خدا به زودى راز شما را فاش كرده، همه را از آنچه در دل نهان داشته‏ايد اطلاع خواهد داد".

اين را بدين جهت گفتيم تا معلوم شود هيچ اشكالى در آيه نيست، و اشكالاتى هم كه كرده‏اند ساقط و بى اعتبار است.

اشكالاتى كه بر آيه:" يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ ..." ايراد شده و جواب از آنها

مثلا يكى از آن اشكالات اين است كه: منافقين با اينكه در حقيقت كافر بودند و قرآن را نازل از ناحيه خدا نمى‏دانستند چطور در اين آيه فرموده است منافقين مى‏ترسند سوره‏اى برايشان نازل شود.

اشكال دوم: با اينكه در واقع ايمان نداشتند، چطور صحيح است كه بفرمايد:" سوره برايشان نازل شود" مگر بر غير پيغمبر و مؤمنين (يعنى بر منافقين) هم سوره نازل مى‏شود؟.

اشكال سوم: ترسيدن از نزول سوره كه خود يك حالت درونى جدى است چطور ممكن است با استهزاء جمع شود؟.

اشكال چهارم: صدر آيه مى‏فرمايد" منافقين مى‏ترسند كه سوره‏اى نازل شود" آن وقت در ذيل آن مى‏فرمايد:" خدا بيرون مى‏كند آنچه را كه از آن مى‏ترسيد" و اين در حقيقت مثل اين مى‏ماند كه بفرمايد:" و خدا خارج مى‏كند سوره‏اى را و يا خدا خارج خواهد كرد تنزيل‏

(1) وقتى به كسانى كه ايمان آورده‏اند برمى‏خورند مى‏گويند ما ايمان آورده‏ايم، و چون با همفكران ديو نهاد خود خلوت كنند مى‏گويند ما با شمائيم ما از مراوده با مسلمانان منظورى جز استهزاء نداريم. سوره بقره آيه 14