خلاصه گفتار صاحب المنار در ذيل آيه فوق كه در آن عفو خدا از رسول خدا (ص) را مربوط به ترك اولى نمودن آن حضرت دانسته است‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 9

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 9

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

‌صفحه‌ى 384

كار نيكى پرداخته است او را عتاب مى‏كند كه چرا اينكار را مى‏كنى و آنكار را كه بهتر بود نكردى.

خلاصه گفتار صاحب المنار در ذيل آيه فوق كه در آن عفو خدا از رسول خدا (ص) را مربوط به ترك اولى نمودن آن حضرت دانسته است‏

نظير اين استدلال غلط، كلام آن مفسرى «1» است كه گفته: بعضى از مفسرين مخصوصا زمخشرى نسبت به عفو الهى از رسول گرامى‏اش سوء تعبير كرده‏اند، و حال آنكه جا داشت از خداى تعالى كه نسبت به رسول گرامى‏اش منتها درجه لطف و احترام را بكار برده و قبل از صدور گناهى از آن جناب تعبير به عفو فرموده، ادب آموخته و اينگونه تعبيرات زشت را در باره‏اش بكار نمى‏بردند.

و بعضى ديگر- مانند فخر رازى- از آن طرف افتاده، و افراط و مبالغه كرده و در اين مقام برآمده‏اند كه اثبات كنند كلمه" عفو" دلالت بر صدور گناه ندارد، و اين آيه بيش از اين را نمى‏رساند كه اذن دادن آن حضرت خلاف اولى بود، و اگر نمى‏داد بهتر بود.

و اين خود جمودى است كه نسبت به اصطلاحات جديد، و آنهم در يك عرف خاص پيدا شده، و مى‏خواهند از معناى جديد ذنب كه همان معصيت است دست برندارند، آن وقت براى اينكه كلمه" عفو" در آيه مورد بحث دلالت بر ذنب (معصيت) نكند اين توجيه را به ميان آورند، غافل از اينكه خود قرآن نسبت صدور ذنب به آن جناب داده، و فرموده:" لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ" «2» اينها كه مى‏خواهند از اصطلاح خود دست برندارند اين آيه را چگونه معنا مى‏كنند.

و اين اشتباه از همين جا ناشى شده كه خيال كرده‏اند ذنب به معناى معصيت و نافرمانى است، و حال آنكه چنين نيست، بلكه ذنب عبارتست از هر عملى كه بدنبالش ضرر و يا فوت نفع و مصلحتى بوده باشد، و اصل كلمه از" ذنب" گرفته شده كه به معناى دم و دنباله حيوان است، و اين كلمه مرادف با كلمه" معصيت" نيست تا هر جا بكار برده شود معناى نافرمانى را بدهد، بلكه معناى آن اعم است، و اذنى كه خداى تعالى از آن عفو فرموده باعث فوت مصلحتى شده كه خدا در آيه شريفه آن را بيان كرده و آن تشخيص و جدا شدن مردم با ايمان از مردم دروغگو است.

آن گاه پس از تخطئه زمخشرى و رازى خودش در يك گفتارى طولانى در توجيه آيه چنين گفته كه: اذن دادن آن جناب از روى اجتهاد خودش بوده، چون قبلا وحيى در اين باره به‏

(1) تفسير المنار ج 10 ص 465

(2) تا از گناه گذشته و آينده تو درگذريم. سوره فتح آيه 2

/ 565