لطفا منتظر باشید ...
وجوهى كه در باره مراد از آنچه كه رسول اللَّه (ص) بدان دعوت مىكند و موجب احياء است گفته شده است
و آيه مورد بحث كه مىفرمايد:" إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ" مطلق است، و از اينكه شامل مجموع دعوتهاى رسول خدا (ص) كه مايه زنده شدن دلها است، و يا دستهاى از دعوتهايش كه طبيعت احياء را دارد بشود هيچ ابايى نداشته و همچنين شامل نتايج دعوت او كه عبارت است از انواع زندگىهاى سعيد حقيقى مانند زندگى اخروى در جوار خدا نيز مىشود.و چون همه اينها را شامل مىشود پس نبايد آيه شريفه را مقيد كرد و مانند بيشتر مفسرين گفت كه منظور از جمله" إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ" با در نظر گرفتن مورد نزول آيه حكم جهاد است و معناى آيه اين است كه: اى كسانى كه ايمان آوردهايد بپذيريد دعوت خدا و رسول را وقتى شما را مىخوانند به جهاد كه خود مايه احياى امر شما و عزت دين شما است.بعضى ديگر در توجيه اينكه جهاد مايه زندگى است گفتهاند: چون خداى سبحان شهداى در ميدان جهاد را زندگان خوانده و فرموده" وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ" «1».بعضى ديگر گفتهاند معناى آيه اين است كه: بپذيريد دعوت خدا و رسول را وقتى شما را مىخوانند به ايمان و يا به حق. و دليل آوردهاند كه ايمان و يا حق مايه حيات دل، و كفر و باطل باعث مرده شدن دل است.عدهاى ديگر گفتهاند: وقتى شما را مىخوانند به قرآن و علم دين. و دليل آوردهاند به اينكه علم مايه حيات و جهل در حقيقت مردن است، و قرآن هم نور است و هم حيات است و هم علم «2».عدهاى ديگر گفتهاند: وقتى شما را مىخوانند به بهشت، و استدلال كردهاند به اينكه بهشت زندگى دائمى و نعمت باقى و زوال ناپذير است.و ليكن اين گفتهها وجوهى است كه مىتوان آيه را با آن منطبق كرد، نه اينكه بگوييم آيه همين را مىگويد و لا غير، بلكه آيه شريفه همانطورى كه گفتيم عام است و همه را شامل مىشود، و هيچ دليلى نيست كه آن را از معناى عام و وسيعش برگردانيده و بگوييم مقصودش اين وجه است يا آن وجه.(1) گمان نكنيد كه آن كسانى كه در راه خدا كشته شدهاند مردگانند بلكه زندگانند و در نزد پروردگار خود روزى مىخورند. سوره آل عمران آيه 169(2) مجمع البيان ج 4 ص 533
