ترجمه تفسیر المیزان جلد 9

‌صفحه‌ى 17

اين بود كه مى‏ترسيديم از ناحيه دشمن آسيبى به رسول خدا (ص) برسد، لذا به حراست او پرداختيم، آيه شريفه" يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفالِ قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ" نازل شد و رسول خدا آن را در ميان مسلمين تقسيم كرد ... «1».

و نيز مى‏گويد: ابن ابى شيبه، ابو داود، نسايى، ابن جرير، ابن منذر، ابن حبان، ابو الشيخ، ابن مردويه و حاكم- وى سند را صحيح دانسته- و بيهقى در كتاب دلائل، همگى از ابن عباس روايت كرده‏اند كه گفت: در روز بدر رسول خدا (ص) فرمود: هر كس كه دشمنى را بكشد فلان مقدار از غنيمت مى‏برد و هر كس شخصى را اسير بگيرد فلان مبلغ.

پير مردان در زير پرچم‏ها استقامت كرده، و جوانان بسوى قتال و گرفتن غنيمت شتافتند، لذا پير مردان به جوانان گفتند: ما را بايد با خود شريك كنيد، چون ما براى شما پايگاهى بوديم اگر به خطرى برمى‏خورديد بما پناهنده مى‏شديد، جوانها زير بار نمى‏رفتند، لذا مخاصمه را نزد رسول خدا (ص) برده و در جوابشان اين آيه نازل شد:" يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفالِ قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ" و رسول خدا (ص) غنائم را در ميان همه لشكريان بطور مساوى تقسيم كرد «2».

مؤلف: در اين معانى روايات ديگرى نيز هست، البته در اينجا رواياتى است راجع به تفصيل داستان انفال كه در روشن شدن معناى آيات خيلى تاثير دارند و ما آنها را در ذيل آيات بعدى ايراد خواهيم كرد.

و در بعضى از روايات دارد كه پيغمبر (ص) ايشان را وعده داد كه" سلب" «3» و" غنيمت" را به ايشان بدهد و ليكن خداوند با جمله" قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ" آن را نسخ كرد، و به اين معنا اشاره دارد آنچه كه در اين روايت است، و لذا بعضى‏ها بهمين روايت استناد كرده و گفته‏اند" زمامدار مى‏تواند به وعده‏اى كه به لشكريان خود داده وفا نكند" ليكن اين روايت با اختلافى كه در روز بدر در باره غنيمت كردند جور درنمى‏آيد، براى اينكه اگر رسول خدا (ص) به ايشان چنين وعده‏اى داده بود ديگر با وعده صريح آن جناب اختلاف نمى‏كردند.

و نيز در الدر المنثور است كه ابن جرير از مجاهد روايت كرده كه گفت: اصحاب از رسول خدا (ص) مساله خمس را پرسيدند كه وقتى چهار پنجم غنيمت بين لشكريان‏

(1، 2) الدر المنثور ج 3 ص 159

(3) سلب چيزى است كه از مقتول سلب مى‏شود نظير لباس، سلاح و ...