ترجمه تفسیر المیزان جلد 9
لطفا منتظر باشید ...
صفحه‌ى 272كه از ايشان و هر مؤمنى از روى ايمان خالص سرمىزند برابر است، اين نكته را هم سياق انكار تاييد مىكند، و هم بيان درجات كه در آيات مورد بحث آمده شاهد بر آن است.بلكه مىتوان گفت: همين كه اسم صاحبان سقايت و عمارت را نبرده خود اشعار و بلكه دلالت بر اين دارد كه صاحبان پندار مزبور از اهل ايمان بودهاند، و اسمشان را نبرده تا حيثيت و احترامشان محفوظ بماند، چون در حين خطاب و نزول آيه داراى ايمان بودهاند، و با اين حال نبايد مشمول تعريض آيه قرار گرفته و ظالم ناميده شوند.بلكه مىتوان گفت آيه" الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ" كه در مقام بيان پاداش و اجر اين مجاهدين در راه خدا است دلالت دارد بر اينكه هر دو طرف مقابله در آيه مورد بحث از اهل مكه بودهاند، يكى از آن دو طرف يعنى كسانى كه ايمان آورده و جهاد هم كردهاند كسانى بودهاند كه در مكه ايمان آورده و مهاجرت كردند، و ديگرى ايمان آورده ولى مهاجرت نكردهاند.اين نكته در كار بوده كه خداى تعالى بار اول ايمان و جهاد را در يك طرف آورده و بار ديگر كه ذكر همين طرف را تكرار مىكند مساله مهاجرت را اضافه مىفرمايد، و در هر دو بار، وقتى طرف ديگر را اسم مىبرد بغير از سقايت حاج و عمارت، چيز ديگرى اضافه نمىكند، و معلوم است كه اين قيدها آنهم در كلام مجيد پروردگار كه قول فصل است بيهوده و لغو نيست.و همه اينها آن رواياتى را كه در شان نزول آيه وارد شده تاييد مىكند، زيرا در آن روايات دارد كه: اين آيات در باره عباس و شيبه و على (ع) كه با يكديگر تفاخر مىكردند نازل شده، عباس به سقايت حاج افتخار مىكرد، شيبه به تعمير مسجد الحرام و على (ع) به ايمان و جهاد در راه خدا، پس آيه نازل شد، و حق را به على (ع) داد.و روايت بزودى در بحث روايتى خواهد آمد- ان شاء اللَّه تعالى-.و بهر حال، آيه مورد بحث و آيات بعدش اين معنا را مىرسانند كه وزن و ارزش عمل بزنده بودن آن و داشتن روح ايمان است، و اما عمل بى ايمان كه لاشهاى بى روح است از نظر دين و در بازار حقيقت هيچ وزن و ارزشى ندارد، پس مؤمنين نبايد صرف ظاهر اعمال را معتبر شمرده و آن را ملاك فضيلت و قرب خداى تعالى بدانند، بلكه بايد آن را بعد از در نظر داشتن حيات كه همان ايمان و خلوص است بحساب بياورند.با در نظر گرفتن اين نكته، آيه مورد بحث و آيات بعد از آن با دو آيه قبل كه مىفرمود:" ما كانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ شاهِدِينَ عَلى أَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِ ..." بخوبى متصل و مربوط مىشود.
