ترجمه تفسیر المیزان جلد 9

‌صفحه‌ى 430

صدقات سهمى مى‏برند، ولى وقتى ديدند رسول خدا (ص) همه را به فقرا داد شروع كردند به حرف مفت زدن، و خرده‏گيرى كردن، و گفتند: ما سنگينى صحنه‏هاى جنگ را بدوش خود تحمل مى‏كنيم و به همراهى او به جنگ مى‏پردازيم و دين او را تقويت مى‏كنيم و او صدقات را به مشتى فقير مى‏دهد، كه نه توانايى ياريش دارند و نه دردى از او دوا مى‏كنند، خداوند اين آيه را نازل كرد:" وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ".

آن گاه خود خداى تعالى صدقات را تفسير كرده و توضيح داد كه اين صدقات را چه كسانى بايد بپردازند، و به چه كسانى بايد داده شود، و فرمود:" إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي الرِّقابِ وَ الْغارِمِينَ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ"، همه مردم را از مشموليت صدقات بيرون نموده، تنها هشت صنف را مستحق آن دانست، و از ايشان اسم برد. آن گاه امام صادق (ع) يكا يك آن مصارف را توضيح داده، در باره فقراء فرمود: كسانى هستند كه (زكات خوردن را حرفه خود قرار نداده باشند و) دريوزگى نكنند، و عيال‏وار باشند. دليل اينكه گفتيم بايد دريوزگى نكنند اين آيه است كه مى‏فرمايد:" لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً".

و مسكينان عبارتند از افراد عليل، از قبيل كورها و اشخاص بى دست و پا و جذامى، و هر عليل ديگرى، از مرد و زن و كودك.

و كاركنان در امر زكات عبارتند از كسانى كه براى گرفتن و جمع آورى و نگهدارى آن فعاليت مى‏كنند.

و مؤلفة قلوبهم عبارتند از مردمى كه قائل به توحيد خدا هستند، و ليكن هنوز معرفت در دلهايشان راه نيافته، و نفهميده‏اند كه محمد رسول خدا (ص) است، لذا رسول خدا (ص) دلهاى ايشان را بدست مى‏آورد، به ايشان زياده از حد محبت مى‏كرد و تعليم مى‏داد تا شايد او را به نبوت بشناسند، و يك سهم از صدقات را هم براى آنان قرار داد، تا دلهايشان به اسلام متمايل گردد «1».

مؤلف: در تاييد اين روايت كه تفسير قمى آن را بدون ذكر سند نقل كرده روايات‏

(1) تفسير قمى ج 1 ص 298