ترجمه تفسیر المیزان جلد 9
لطفا منتظر باشید ...
صفحه‌ى 76هيچ مقيدى كه آن را تقييد كند در ميان نيست؟عجب اينجاست كه صاحب المنار اعتراف كرده كه فرار فراريان در جنگ احد و حنين نيز حرام بوده و در عين حال مىگويد:" و مقتضى اين نيست كه شخص فرارى بغير آن دو سبب به غضب عظيمى از جانب خدا دچار گشته و ماوايش جهنم باشد و بئس المصير، بلكه ممكن است صورتى فرض شود كه فرار از جنگ در آن صورت آن حرمت را نداشته باشد، علاوه بر اينكه گناه كبيره آن گناهى است كه خداوند بر ارتكابش وعده آتش داده باشد".و از اين عجيبتر اين است كه گفته:" آيه زحف با آيه رخصت ضعيف در اين سوره خواهد آمد و آيه تهلكه كه در سوره بقره گذشت از حيث عموم مقيد شود" با اينكه آيه رخصت فرار در صورت ضعف نيروى دفاعى اسلام تنها و تنها دلالت مىكند بر جواز آن در موقعى كه عدد نفرات جنگى دشمن از دو برابر بيشتر باشد.آيه نهى از القاء نفس در هلاكت هم اگر به عمومش بر بيشتر از آيه رخصت ضعف دلالت كند آيه انفال لغو بى مصداق مىشود، هم چنان كه به اعتراف خود صاحب المنار اگر تاويل روايت ابن عمر راجع به جمله" أَوْ مُتَحَيِّزاً إِلى فِئَةٍ" صحيح باشد آيه شريفه لغو و بدون مصداق مىشود، پس خلاصه اين شد كه هيچ چارهاى جز اين نيست كه آيه شريفه را كه ظاهر در اطلاق است بر ظهورش باقى بگذاريم.و در تفسير عياشى از موسى بن جعفر (ع) روايت كرده كه در ذيل جمله" إِلَّا مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ" فرموده: يعنى كنار بكشد به قصد اينكه به آنان حمله كند و در باره" أَوْ مُتَحَيِّزاً إِلى فِئَةٍ" فرموده يعنى خود را به سوى نفرات خود عقب بكشد نه اينكه پشت به جنگ كرده فرار كند، زيرا هر كس كه فرار كند به حدى كه از نفرات خود هم بگذرد او مشمول" فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ" است «1».مؤلف: اين روايت به يك نكته مهمى كه در خود آيه است اشاره مىكند، و آن نكته اين است كه نهى در آيه بر" تولى ادبار" تعلق گرفته، و" تولى ادبار" چند معنا دارد كه يكى از آنها فرار كردن است، و وقتى دو تا از معانى آن كه يكى فرار به منظور به كار بردن حيله جنگى است و يكى خود را به طرف نفرات كشيدن است استثناء شد قهرا بقيه معانى آن هر چه هست در تحت نهى باقى مىماند، و نتيجتا تمام اقسام فرار از دشمنان دين در صورتى كه بيش از دو برابر مسلمين نباشند حرام مىشود.
