هر آنچه در آسمانها و زمين است از آنِ اوست و به اذن خداوند متعالي رفيع شده و نام خداي سبحان در هر لحظه از روز و شب در آن ياد ميشود و شجره طوبايي شده كه ميوههايش در سراسر گيتي به صورت خانههايي درآمده است كه به اذن خداوند رفيع گشته است. اين خانهها همان مساجد و مشاهد مشرفه و مانند آن است كه به رخصت خداوند سرشار از نام و ياد اوست: (في بيوتٍ أذن الله أن ترفع ويذكر فيها اسمه)[1].
تجلّي اوصاف بنيانگذاران كعبه در آن بنا
از آنجا كه هر مؤثّري در اثر خاص خويش تجلي دارد و هر اثري واجد مزاياي ويژه مؤثّر خود خواهد بود و آنچه درباره كلام متكلم آمده است: «المرء مخبوءٌ تحت لسانه»[2]، و يا درباره نوشته نويسنده آمده است: «كتاب المرء معْيار فضله ومسْبار نبله»[3] و يا درباره فرستاده مرسِل آمده است كه: «رسولك ميزان نُبْلِك»[4]، همه اينها تمثيل است، نه تعيين و روح جامع همه آنها اين است كه «اثرْ جلوه مؤثر است و مؤثر در اثر خويش نهفته است». از اين رهگذر ميتوان همه آثار خليل و ذبيح(عليهما السلام) را در مهندسي و معماري و بنّايي كعبه جستجو كرد و هر وصف ممتازي كه در قرآن كريم يا سخنان عترت طاهرين(عليهم السلام) درباره شخصيّت برجسته اين دو پيامآور بزرگ وحي الهي آمده باشد، براي ترسيم خطوط چهره معنوي كعبه سند گويايي است.[1] ـ سوره نور، آيه 36. [2] ـ نهج البلاغه، حكمت 148 و 392. [3] ـ شرح غرر الحكم، ج 4، ص 635. [4] ـ همان، ص 100.