معاد مجسّم - صهبای حج نسخه متنی

از اين همه، بُعد سياسي حج نيز آشكار مي‏شود؛ زيرا برائت از مشركان و دوري گزيدن و ابراز انزجار از آنها و قطع دستانشان و اعلان صريح اين مواضع، مناسك سياسي حج است. چنانكه فرمان خداي سبحان به انجام اين اقدام، بانگ
مي‏زند: (وأذانٌ من الله ورسوله إلي النّاس يوم الحجّ الأكبر أنَّ الله بري‏ءٌ من المشركين ورسولُه)[1]. توضيح بيشتر در اين باره، در فصل ششم از همين بخش، كه به بحث از «چهره سياسي حج» مي‏پردازد، خواهد آمد.

معاد مجسّم

حج، معاد مجسّم و مناسك آن نمونه‏اي از قيامت و حشر اكبر است. همچنان كه پيشينيان و پسينيان براي ميقاتِ روزي معلوم گرد آورده مي‏شوند[2] و بندگان خدا، هر يك به تنهايي، به پيشگاه خدا حاضر مي‏شوند؛ همان گونه كه بار نخست آفريده شدند[3] و هر گروهي به پيشوايشان خوانده مي‏شوند[4] و هر كس را در آن روز كاري است كه به خود وامي‏داردش[5] و دوست و رفيقي در آنجا نيست[6] و مردگان از گورهاي خويش به سوي پروردگارشان مي‏شتابند[7] و كسي بار ديگري را به دوش‏نمي‏گيرد[8] و آرامگاه همه در نزد پروردگارشان است[9] و اگر گرانباري، كسي را به حمل كردن بار خود فرا خواند هر چند كه خويشاوند او باشد از حمل آن سرباززند[10] و همه در روز قيامت به تنهايي نزد خدا درآيند[11]

[1] ـ سوره توبه، آيه 3.

[2] ـ سوره واقعه، آيه 50.

[3] ـ سوره انعام، آيه 94.

[4] ـ سوره إسراء، آيه 71.

[5] ـ سوره عبس، آيه 37.

[6] ـ سوره شعراء، آيه 101؛ و سوره حاقّه، آيه 35.

[7] ـ سوره يس، آيه 51.

[8] ـ سوره انعام، آيه 164.

[9] ـ سوره قيامت، آيه 12.

[10] ـ سوره فاطر، آيه 18.

[11] ـ سوره مريم، آيه 95.