راهيابي به سرّ عبادت - صهبای حج نسخه متنی

راهيابي به سرّ عبادت

آنچه در محور عمل جوارح يا در حدّ خاطره جوانح قرار مي‏گيرد، يا از «احكام»عبادت است و يا از «آداب» آن، و هيچ يك «سرّ» عبادت نيست. امّا آنچه در مدار شهود عقل نظر و انبعاث عقل عمل قرار مي‏گيرد، مي‏تواند به حساب سرّعبادت آيد؛ زيرا صرف خطور دل كه حصول آن سهل و در فقه اصغر كاربرد دارد، گرچه به حمل اوّلي نيّت است، ليكن به حمل شايع غفلت مي‏باشد، از اين‏رو نه تنها براي تداوم حضور دل كافي نيست، بلكه در آغاز هم با هر خاطره ديگر سازگار است. آن توحيد متصور كه با هر شركي بسازد، شركي است در كسوت توحيد. بنابراين، عارف نابْ سالك واصلي است كه نه تنها شهودِ كثرت، مانع شهود وحدت نگردد، بلكه شهود وحدت نيز حاجب شهود كثرت نشود تا بتواندجامع هر دو باشد، ليكن به شهود حق نه عرفان خلق، چنانكه نتيجه قرب فرايض است.

همانطور كه رعايت دستورهاي فقه اصغر واجب است، ليكن براي نيل به اسرار عبادت كافي نيست، مراعات رهنمودهاي فقه اوسط، يعني فن شريف اخلاق مستدل نيز لازم است ولي رسا نيست؛ بلكه حرمت نهادن به ارشادهاي فقه اكبر، يعني عرفان نظري و عملي لازم است تا با ضمير شاهد و سرّ طاهر به مصدر نزول عبادت راه يافت و آن را با مجاري ادراكي و تحريكي معبود انجام داد، چنانكه حديث قرب نوافل[1] به گوشه‏اي از آن اشارت دارد.

آنگاه نه تنها سالكِ واصل به سرّ عبادت مي‏رسد، بلكه جايگاه سرّ معبود مي‏گردد و صندوق آگاهي وي مي‏شود:

[1] ـ ر.ك: همين كتاب، ص 26؛ به نقل از بحار، ج67، ص22.