ديدار بنيانگذار كعبه و نيل به يافتههاي او
حال كه روشن شد حج، وحي ممثل است و بنيانگذار كعبه مناسك آن را با مشاهده فرا گرفته، لازم است مردم، به انجام آنچه كه از او به ارث بردهاند، مأمور شوند و آنچه را او ديد بنگرند تا شايد ايشان نيز اندكي از آنچه او مشاهده كردمشاهده كنند؛ زيرا نظر به ظاهر كعبه، كه بدان امر شده، مقدمهاي براي رؤيت ملكوت كعبه است. در اين صورت راز اين سخن خداي تعالي معلوم ميشود كه فرمود: (وأذّن في النّاس بالحج يأتوك رجالاً وعلي كلِّ ضامرٍ يأتين من كلِّ فجّ عميق)[1]؛ چون از (يأتوك) در اين آيه، فهميده ميشود كه مقصود، آمدن مردم به نزد ابراهيم(عليه السلام) و ديدار او و رسيدن بدان نكاتي است كه آن حضرت به آنها رسيده و ديدن اموري است كه ابراهيم خليل آنها را مشاهده كرده است، نه آنكه فقط به مكه سفر كرده و به زيارت كعبه بيايند؛ زيرا اين تعبير فقط بهمعناي عمل به مناسك نيست.با توجه به تعبير «يأتوك» بايد توجه داشت كه نزد ابراهيم(عليه السلام) نميآيد مگر كسي كه خود را آماده كرده، بار مسئوليت بر دوش گرفته و آماده قيام شده در برابر سركشان فرومايهاي كه ميگويند: (حرّقوهُ وانصروا الهتكم)[2]؛ زيرا كعبه مايه قيام مردم است و قيام حاصل نميشود مگر آنكه قيامكننده، به بتپرستان و هواپرستان بگويد: (أُفٍّ لكم ولِما تعبدون من دون الله)[3]، و به كفرپيشگان و كساني كه بر نفاق اصرار ميورزند بگويد: (إنَّني بَراءٌ ممّا تعبدون)[4] و نزد ابراهيم خليل نميرود جز آن كه ميگويد: (إنّي وجَّهتُ وجهي للَّذي فطر السَّموات والأرض حنيفاً)[5] و جز آنكه همچون ابراهيم(عليه السلام) با قلبي سليم در پيشگاه خداي حاضر شود: (إذ جاء ربّه بقلبٍ سليم)[6].
[1] ـ سوره حج، آيه 27. [2] ـ سوره انبياء، آيه 68. [3] ـ سوره انبياء، آيه 67. [4] ـ سوره زخرف، آيه 26. [5] ـ سوره انعام، آيه 79. [6] ـ سوره صافّات، آيه 84.