نيل به هدف والاي حجّ - صهبای حج نسخه متنی

فرق بسياري است ميان عبادتي كه به سمت يقين صعود مي‏كند و عبادت صادر از يقيني كه در آن غايت عقل نظري و غايت عقل عملي متحد شده، شهود
بعينه تبديل به قدرت، و علم بنفسه تبديل به عمل، و معرفت بذاته سرچشمه اعمال صالح مي‏گردد، آنسان كه چيزي از عمل صالح و ادب حَسَن از يقين بازنمي‏ماند و از دايره آن بيرون قرار نمي‏گيرد. در چنين صورتي يقين بنفسه خُلقي عظيم مي‏گردد؛ چون در اين حالت هيچ تفاوتي بين شهود و عمل وجود ندارد؛ زيرا خُلق عظيم بدون شهود تحقّق نمي‏يابد، چنانكه عمل صالح و ادب پاك، از شهود جدا نيست، بلكه شاهد، خود از كساني است كه از عبادت سرنمي‏تابند و به ستوه نمي‏آيند[1].

پس شاهد متيقّن همان عابد است و او متخلّق به خُلقي عظيم است. او خدا را از ترس دوزخش و از شوق بهشتش نمي‏پرستد، بلكه تنها به خاطر عشقي كه به خدا مي‏ورزد، او را عبادت مي‏كند و اين همان مقام مكنوني است كه جز پاكان بر آن دست نسايند[2].

نيل به هدف والاي حجّ

با توجه به مطالب فوق، حج نيز نشانه و فراهم‏آورنده هدف والاي عبادت، يعني يقين است؛ زيرا حج، نور و بصيرت است و از همين‏رو در روايات آمده است كه تارك حج، كور محشور مي‏شود و او در دنيا كور است و در آخرت كورتر و گمراهتر. چنانكه امام صادق(عليه السلام) درباره آيه شريفه (ومن كان في هذه أعمي فهو في الاخرة أعمي وأضلّ سبيلاً)[3] فرمود: اين درباره كسي است كه حج واجب خود را تأخير مي‏اندازد و بر اين حال مي‏ميرد: «ذلك الذي يسوّف نفسه الحج، يعني حجةالإسلام حتي يأتيه الموت»[4] و از آنجا كه حج، نور و شهود است، نمايشگر خُلق عظيم مي‏باشد.

[1] ـ سوره انبياء، آيه 19.

[2] ـ سوره واقعه، آيات 79 ـ 78.

[3] ـ سوره إسراء، آيه 72.

[4] ـ وسائل الشيعه، ج 8، ص19 ـ 17.