اولين مركز جهاني براي عبادت - صهبای حج نسخه متنی

اولين مركز جهاني براي عبادت

حج، همان آهنگ زيارت كعبه و انجام مناسكي است كه در طي قرون و اعصار به
شكلهاي گوناگون ظهور مي‏كند و كعبه اوّلين خانه‏اي است كه براي عبادت توده مردم بنا نهاده شده و اوّلين مركزي است كه عبادت‏كنندگان را به سوي خود جذب كرده است: (إنَّ أوَّل بيْتٍ وُضِعَ للنَّاس للَّذي ببكَّةَ مُباركاً وهُدي للعالَمين* فيه اياتٌ بيّنات مقامُ إبراهيم ومَنْ دخله كان امِناً وللهِ علي النّاس حِجُّ البَيْتِ مَنِ استطاع إليْه سبيلاً ومَنْ كَفَرَ فإنَّ اللهَ غَني عن العالَمين)[1].

تعبير از پايگاه كعبه به «بَكَّه» كه به معناي «ازدحام و تراكم جمعيت» است نشان مي‏دهد كه كعبه، محوري جهاني بوده كه از هر سوي عالم در گستره زمان، به آن رجوع كرده‏اند و بر اثر انبوه جمعيت، جايگاه آن به «بكّه» نامگذاري شده است[2].

[1] ـ سوره آل عمران، آيات 97 ـ 96.

[2] ـ درباره «بكّه» وجوهي بيان شده كه به برخي از آنها اشاره مي‏شود: 1«بكّه» همان «مكه» است كه در آن «ميم» تبديل به «باء» شده است، مانند «لازب» و «لازم» (مجمع‏البيان، ج21، ص2) 797«بكّ» به معناي كوبيدن است و چون در آنجا مردم بر اثر فشار ازدحام جمعيت به يكديگر برخورد كرده مزاحم ديگران مي‏شوند، «بكّه» ناميده شده است: «لأن الناس يبكّ بعضهم بعضا» (بحار، ج96، ص3 .) 77از آن جهت كه متكبران را خاضع و ذليل مي‏سازد و استكبار را درهم مي‏كوبد، آنجا را «بكّه» مي‏گويند. چنانكه اميرالمؤمنين امام علي (عليه‏السلام) درباره نسبت بين مكه و بكه فرمود: «مكة أكناف الحرم وبكة موضع البيت». آنگاه درباره راز نامگذاري آن مكان به بكه فرمود: «لأنها بكت رقاب الجبارين وأعناق المذنبين» (بحار، ج10، ص4) 127 امام صادق(عليه‏السلام) در پاسخ اين سؤال كه چرا كعبه را بكّه ناميدند؟ فرمود: «لبكاء الناس حولها وفيها» (بحار، ج96، ص78). از آنجا كه تعليل مذكور در اين روايت، موافق با قواعد ادبي نيست؛ زيرا «بكّ» مضاعف بوده و «بكي» ناقص است، شايد مراد امام)عليه‏السلام) اين باشد كه چون مردم براي عبادت و تضرع به درگاه خداوند در آنجا ازدحام كرده و به‏يكديگر برخورد مي‏كنند، «بكّه» ناميده شده است. وجوه ديگري نيز براي نامگذاري اين سرزمين به بكّه گفته شده است.