فصل چهاردهم : پايان حجّ
ورود و خروج صادقانه در حجّ
همانطور كه مبدأ جهان هستي خداوند بوده و پايان آن نيز ذات اقدس اوست: (هو الأوّل والاخر)[1] همچنين آغاز همه موجودات جهان آفرينش از خدا و انجام و خاتمه كار همه آنها به سوي اوست: (إنّا لله وإنّا إليه راجعون)[2]، و (ألا إلي الله تصير الأمور)[3]. بنابراين، انسان موحد هر كاري انجام ميدهد بايد ابتداي آن به نام خدا و انتهاي آن نيز به ياد او باشد و هيچ كاري را بدون نام خدا شروع نكند و از هيچ عملي، بدون ياد حق خارج نشود.معناي نام و ياد خدا در آغاز و انجام هر كار، حضور اعتقاد توحيدي او در متن عمل و توجّه به شهود خداوندي در صحنه كار است. بر اين اساس، قرآن كريم دستور ميدهد: بگو: پروردگارا مرا صادقانه داخل و صادقانه خارج كن و از نزد خودت براي من نيرويي قاهر و مسلّط و كمك قرار ده:[1] ـ سوره حديد، آيه 3. [2] ـ سوره بقره، آيه 156. [3] ـ سوره شوري، آيه 53.